Türkiye’de tarımsal üretimde geçen yıl genel olarak düşüş yaşanırken, mısır ve çeltik üretiminde rekor kırıldı.
Türkiye İstatistik Enstitüsü (TÜİK), 2010 yılı bitkisel üretimine ilişkin kesin sonuçları açıkladı.
Bitkisel üretim konusunda ilk tahminleri ilgili yılın ağustos ayında açıklayan TÜİK, ikinci tahminini aralıkta yayımlıyor. Ertesi yıl martta yayımlanan istatistikte ise üretim rakamlarını kesinleştiriyor.
TÜİK’in bugün açıkladığı verilere göre, tarımsal üretimde geçen yıl genelde düşüş olurken, 2009’a göre, tahıl ürünlerinde yüzde 2,5, sebzelerde yüzde 2,9 ve meyvelerde yüzde 0,1 oranında azalma kaydedildi. 2010 yılında, 32,7 milyon ton tahıl, 26 milyon ton sebze ve 16,6 milyon ton meyve üretildi.
Verilere göre, 2009 yılında 59 milyon 875 bin ton olan izlenen toplam bitkisel üretim, geçen yıl, yüzde 1,3 artış ile 60 milyon 667 bin ton düzeyinde gerçekleşti. Toplam bitkisel üretimin yaklaşık yüzde 54’ünü oluşturan tahılların üretimi ise yüzde 2,5 azalarak 33,5 milyon tondan 32 milyon 748,5 bin tona geriledi.
Geçen yıl buğday üretimi yüzde 4,6 azalarak 19 milyon 660 bin tona düşerken, mısır üretimi, yüzde 1,4 artış ile 4 milyon 310 bin ton ile rekor düzeye ulaştı.
Aynı şekilde çeltik üretimi de önceki yıla göre yüzde 14,7 artarak 750 bin tondan 860 bin tona çıktı. TÜİK, ilk tahmininde, 875 bin ton çeltik üretim tahmininde bulunmuştu. İlk tahmine göre daha düşük bir üretim gerçekleşmesine karşın Türkiye, üretimi hızla artırarak, iç tüketimin önemli bölümünü karşılama aşamasına geldi.
Geçen yıl, arpa üretimi yüzde 0,8 azalarak 7 milyon 240 bin tona düşerken, patates, kuru baklagil, yenilenebilir kök ve yumrular üretimi de genel olarak arttı. Patates üretimi 4,5 milyon ton düzeyinde gerçekleşti. Nohut üretimi yüzde 5,7 azalarak 530,6 bin tona, yeşil mercimek üretimi yüzde 6,4 azalarak 25 bin 400 tona düşerken, kuru fasulye üretimi yüzde 17,4 artarak 212 bin 758 tona, kırmızı mercimek üretimi yüzde 53,4 artarak 422 bin tona yükseldi.
Yağlı tohumlardan ayçiçeği üretimi yüzde 24,9 artarak 1 milyon 320 milyon tona, soya üretimi yüzde 125,1 artarak 86 bin 540 tona, aspir üretimi yüzde 29,5 artarak 26 bin tona çıktı.
Tütün üretimi azaldı, pamuk üretimi arttı
Geçen yıl, bir zamanlar Türkiye’nin önemli tarım ürünlerinden biri olan tütün üretimi yüzde 32,1 azalarak 55 bin tona gerilerken, şekerpancarı üretimi yüzde 3,9 artışla 17 milyon 942 bin ton düzeyinde gerçekleşti.
Uluslararası piyasalarda değer kazanması ile birlikte Türkiye’de kütlü pamuk üretimi de yüzde 24,6 artarak 2 milyon 150 bin tona çıktı. Haşhaş kapsül üretimi yüzde 7,9 artarak, 33 bin 555 ton oldu.
Domates, kavun, karpuz üretimi düştü
Geçen yıl sebze üretimi, önceki yıla göre yüzde 2,9 azalarak 25 milyon 997 bin ton düzeyinde gerçekleşti. Kuru soğan üretimi artarken, domates üretimi yüzde 6,5 azalarak 10 milyon 52 bin tona indi. Ayrıca havuç üretimi yüzde 10,2, taze fasulye üretimi yüzde 2,6, kavun üretimi yüzde 4, karpuz üretimi ise yüzde 3,3 azaldı.
Geçen yıl, 2009’a göre meyve üretimi artmadı ve 16 milyon 609 bin 786 ton olarak gerçekleşti. Önceki yıla göre, üzüm üretimi çok az miktarda azalırken, elma üretimi yüzde 6,6, kayısı üretimi yüzde 31,9, erik üretimi yüzde 2, şeftali üretimi yüzde 1,4 oranında azaldı.
Muz, avokado, kivi ve incir gibi, büyükşehirlerde giderek daha fazla tercih edilen “zengin meyvelerinin” üretimindeki artış dikkati çekti.
Ceviz, fındık, antep fıstığı üretimi arttı
Geçen yıl, zeytin üretimi yüzde 9,6 artarak 1 milyon 415 bin tona, fındık üretimi yüzde 20 artarak 600 bin tona, ceviz üretimi yüzde 0,5 artarak 178 bin 142 tona, antep fıstığı üretimi ise yüzde 56,5 artarak 128 bin tona çıktı.
Turunçgil meyvelerde üretim, portakalda yüzde 1,2, mandalinada yüzde 1,5 arttı.
Yaş çay üretimi, 2009’a göre yüzde 18,3 artarak 1 milyon 305 bin 566 ton düzeyinde gerçekleşti.
Tarımsal ürünlerin üretim miktarları Tarım ve Köyişleri Bakanlığı idari kayıtlarından derleniyor. Bilgiler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı il müdürlükleri tarafından ilçe detayında gönderilen kendi bölgelerine ait 2010 yılına ilişkin tarımsal üretim miktarlarına dayanıyor.
2007 yılından itibaren veriler web üzerinden elektronik ortamda derlenmeye başlandı. Ayrıca, şeker pancarı üretim miktarı Şeker Kurumu, tütün üretim miktarı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu, haşhaş (kapsul, tohum) üretim miktarı Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü, çay üretim miktarı ise Rize Ticaret Borsası ve Çaykur Genel Müdürlüğü’nden derleniyor.
Tarımsal üretim miktarlarının daha kesin bir şekilde derlenmesi için, uzaktan algılama yönetimi ile veri tespiti sistemi kurulmaya çalışılıyor.
TÜİK verilerine göre, bazı tarımsal ürünlerin 2009 ve 2010 yılı üretim rakamları (ton) ve değişim oranları şöyle:
. ÜRETİM MİKTARI DEĞİŞİM
ÜRÜN 2009 2010 (yüzde)
——— ———- ———- ————
Buğday 20.600.000 19.660.000 -4,6
Mısır 4.250.000 4.310.000 1,4
Çeltik 750.000 860.000 14,7
Arpa 7.300.000 7.240.000 -0,8
Çavdar 343.330 365,660 6,5
Yulaf 218.286 203.870 -6,6
Patates 4.397.711 4.513.155 2,6
Kuru soğan 1.849.582 1.900.000 2,7
Nohut 562.564 530.634 -5,7
Fasulye(kuru) 181.205 212.758 17,4
K. mercimek 275.050 422.000 53,4
Y. mercimek 27.131 25.400 -6,4
Ayçiçeği 1.057.125 1.320.000 24,9
Tütün 81.053 55.000 -32,1
Şeker pan. 17.274.674 17.942.108 -3,9
Pamuk 1.725.000 2.150.000 24,6
Kapsül haşhaş 31.086 33.555 7,9
Domates 10.745.572 10.052.000 -6,5
Kavun 1.679.191 1.611.695 -4,0
Karpuz 3.810.205 3.683.103 -3,3
Üzüm 4.264.720 4.255.000 -0,2
İncir 244.351 254.838 4,3
Zeytin 1.290.654 1.415.000 9,6
Fındık 500.000 600.000 20,0
Çay 1.103.340 1.305.566 18,3
Verilere göre, Türkiye’de mısır ve çeltik üretimindeki gelişmeler, ton olarak şöyle:
Çeltik Mısır
2000 350000 2300000
2001 360000 2200000
2002 360000 2100000
2003 372000 2800000
2004 490000 3000000
2005 600000 4200000
2006 696000 3811000
2007 648000 3535000
2008 753000 4274000
2009 750000 4250000
2010 860000 4310000
Kaynak: CNNTurk