Tarım sektörüyle ilgili önemli düzenlemeleri içeren yeni Orta Vadeli Program’a (OVP) göre, üretimde teknolojiye dayalı kapasitenin artırılması için “arazi bankacılığı” gibi modellerle atıl tarım arazileri üretime kazandırılacak.
AA muhabirinin 2018-2020 dönemini kapsayan OVP’den derlediği bilgilere göre, Türkiye’nin Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin büyütülmesi ve ülkenin küresel değer zincirinin üst basamaklarına yükseltmesi amacıyla bilgi ve iletişim teknolojileri, imalat sanayi, madencilik ve tarım başta olmak üzere çeşitli sektörlerde teknolojiye dayalı kapasitenin artırılması hedefleniyor.
Bu kapsamda tarımsal desteklerle üretim hedefleri, verimlilik ve çiftçi gelir dengesi gözetilerek yeniden düzenlenecek. Su kullanımının etkinleştirilmesi amacıyla Su Kanunu çıkarılacak.
Canlı hayvan üretimi artırılacak
Canlı hayvan üretimi artırılarak ithalat ihtiyacı azaltılacak. Hayvancılık üretiminin artırılması için kaba yem üretimi ve işlenmesine yönelik altyapı geliştirilecek, meraların girişimciler tarafından ıslah edilerek kullanımı sağlanacak. Damızlık materyal üretimiyle yetiştiricilik yapan işletmelerin ölçeği de büyütülecek.
Küçükbaş hayvancılığın gelişimi için meraların kullanımı teşvik edilerek, bu konuda büyük yatırım yapmak isteyenlere yer temin edilecek.
Gıda enflasyonuna yönelik tedbirler
Enflasyonun orta vadede yüzde 5’e düşürülmesini amaçlayan programa göre, gıda enflasyonunda yüksek seviyeyle birlikte aşırı oynaklığa yol açan sorunları çözmek için Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi kararları hızla hayata geçirilecek.
Bu kapsamda, üretimden son tüketiciye kadar olan tedarik zincirine ilişkin kayıt sistemi güçlendirilecek. Toprak Mahsulleri Ofisinin fiziksel depolama faaliyetleri sonlandırılacak ve bu kapasite lisanslı depoculuk sistemine devredilecek.
Lisanslı depoculuğun yaygınlaştırılması için yasal ve kurumsal düzenlemelere devam edilecek. Yaş mevve sebze tedarik zincirinde kayba neden olan fire oranlarını en aza indirmek ve lojistik süreçlerinin genel kalitesini artırmak amacıyla tarladan tüketiciye soğuk zincir yatırımları desteklenecek.
Ayrıca, tarım ürünlerinin paketlenmesi, perakende satış noktalarına sevk edilmesi ve buralarda sergilenmesi hususlarında belirlenen uluslararası standartlara tam uyum sağlanarak, tedarik zincirinin kritik noktalarından biri olan toptancı hallerinin daha etkin çalıştırılmasına ve modernizasyonuna yönelik yasal çalışmalar tamamlanacak.
“Arazi bankacılığı” modeli
Büyük ölçekli tarımsal işletme modeline geçiş desteklenecek. Tarımsal kredi ve hibelere ilişkin bürokratik işlemler azaltılacak, üst limitler artırılacak, tahsis süreleri kısaltılacak ve teminat sorunları hafifletilecek. “Arazi bankacılığı” gibi modellerle atıl tarım arazileri üretime kazandırılacak.
Kalkınma Bakanlığının Tarım Arazilerinin Sürdürülebilir Kullanımı Çalışma Grubu Raporu’na göre, tarım arazilerinin kullanımına ilişkin sorunları ortadan kaldırmak için başvurulan araçlardan birisi olarak gösterilen “arazi bankacılığı” modeli, farklı ülkelerde tarım arazileri piyasasını etkinleştirmek üzere uygulanıyor.
Fransa’da faaliyet gösteren Arazi Geliştirme ve Kırsal Yerleşim Birliği (SAFER), “arazi bankacılığı”na ilişkin önemli bir örnek olarak gösterilirken birliğin, üretici örgütleri, meslek kuruluşları ve tarımla ilgili diğer tüzel kişiliklerin katılımıyla bölgesel ölçekte kurulan, kamu yararı kapsamında kar amacı gütmeksizin faaliyet gösteren tüzel kişiliğe haiz bir kuruluş olduğuna işaret edildi.
SAFER’lerin teşkilat yapısı ve mevzuatına yer verilen raporda, bu kuruluşun görevinin, “Sahibi tarafından satışa sunulan toprakları satın alarak, tarımsal yapıları ıslah etmek, uygun işletmelerin topraklarını genişletmek, gerektiğinde toprağı ıslah ederek tarımsal üretimde kullanımını ve tarımla uğraşan topraksız çiftçilerin topraklandırılmasını sağlamak” olduğu belirtildi.
SAFER’lerin piyasadan gönüllü alım-satım ilkesi çerçevesinde tarım arazisi satın aldığına işaret edilen raporda, Fransa’da 1980’li yılların başından bu yana satışa sunulan tarım arazilerinin her yıl yüzde 20-25’inin SAFER tarafından satın alındığı kaydedildi.
Raporda, işleyen bir tarım arazisi piyasasının teşkil edilmesi için tarım arazilerinin alımı satımı, kredi temini, ortakçılık ve kiracılık işlerinin düzenlenmesi amacıyla “arazi bankacılığı” sisteminin uygulamaya konulmasının önem taşıdığı vurgulandı.
