Arpa Tarımı

Arpa tek yıllık bir bitki olup ülkemizde buğdaydan sonra en fazla ekim alanına sahiptir.
Özellikle hayvan beslenmesinde kullanılmakta olup malt ve bira üretiminde de kullanılmaktadır. Bira üretimi için gerekli olan malt iki sıralı beyaz arpalardan elde edilmektir. Biralık arpalarda protein oranının düşük olması istenir (% 9 -10.5). Yurdumuzda yetiştirilen arpaların çoğunu biralık arpalar oluşturmaktadır. Arpa, tahıllar içerisinde en çok kardeşlenebilme özelliği olan bir bitkidir. Başakları ortalama 8 – 15 cm boyunda olup 2 ve 6 sıralıdırlar. Dane yapısında % 9 – 13 ham protein, % 67 kadarda karbonhidrat bulunur. Yemlik arpalarda protein oranının fazla olması istenir. Aşağıdaki tabloda yıllara göre arpanın ülkemizde ekiliş alanları, üretim miktarları ve verimleri gösterilmiştir.İklim, toprak isteği ve toprak hazırlığı:

Arpa, fazla soğuk ve fazla sıcak olmayan, nispi nemi yüksek olan yerlerde iyi gelişir. Arpa için en uygun topraklar, organik maddece zengin, derin tınlı ve (PH’ı 7 ile 8) topraklardır. Azot bakımından zengin topraklarda arpanın yatma olasılığı artar. Bu durumda arpada verim önemli ölçüde düşmektedir.

Kuru koşullarda ilkbaharda toprak ala tavda iken pulluk ile sürüm işlemi gerçekleştirilmelidir. Tarlanın nadas yılında yağışlardan maksimum oranda faydalanabilmek için yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır. Bunun için zamanında 8-10 cm. derinlikten uygun alet ve makinalar kullanılarak (kazayağı vb.) ikileme ve üçleme yapılmalıdır. Tek yıllık yabancı otların kök tacı derinliği 10 cm. de olduğu için ikileme ve üçlemede toprağı daha derinden işlemek yabancı ot kontrolünde başarıyı azaltmakta birim yakıt tüketimini artırmaktadır. Gerekenden fazla toprak işlemden kaçınılmalı toprak işleme sonunda toprağın ufalanarak teksel yapıya geçmesi önlenmelidir.

Ekim:

Tohumun 4-6 cm. derinliğe düşmesi yeterlidir. Tohumun daha derinlere düşmesi çıkışı zorlaştırmakta ve sarı kıvrım olarak ölen bitki sayısını artırmaktadır. Ekim kardeşlenmenin yüksek olduğu taban ve sulu arazilerde daha seyrek yapılabilir. Tohumluk olarak kullanılacak çeşidin seçiminde bölge için uygun olan çeşidin seçilmesine özen gösterilmelidir. Çeşit seçiminde tarla ve laboratuvar şartlarında safiyeti yüksek, hastalıklardan temiz ve canlılığı yüksek olan tohumluklar seçilmelidir. Seçilecek çeşidin bölgenin iklim ve toprak şartlarına uyum göstermesine dikkat edilmelidir. Ekim işlemi sıraya ekim yapan kombine bir mibzerle yapılmalıdır. Bu mibzerlerde sıra arası mesafesi 13-14 cm. dir. Ekim ile birlikte birim alana atılması gereken tohum miktarı iyi ayarlanmalı toprak tahlili sonucuna göre verilmesi gereken miktarda gübre ekimde tohum ile birlikte toprağa verilmelidir. Çeşide ve arazinin sulu – kuru olması durumuna göre değişmekle birlikte genellikle dekara 20- 22 kg. tohum yeterli olmaktadır.

Gübreleme:

Gübreme de esas olan uygun olarak yapılmış toprak tahlili sonucu göre gereken miktardaki gübreyi uygun zamanda vermektir. Kuru koşullarda 5 – 6 kg/da N, 7 – 9 kg/da P2O5, sulu koşullarda ise 12 – 14 kg/da N, 10 – 12 kg/daP2O5, karşılığı azotlu ve fosforlu gübre uygulanmalıdır. Fosforlu gübrenin tamamı ekim esnasında, azotlu gübrenin yarısı ekimde, yarısı da kardeşlenme başlangıcında toprak yüzüne serpilmek suretiyle verilmelidir.

Sulama:

Arpanın su ihtiyacı buğday kadar olmamakla beraber, bol verim ve kaliteli ürün için yeterli miktarda da toprak emine ihtiyaç vardır. Arpada sulama yapılacaksa birinci su sapa kalkma ikinci su süt olumu devresinde olmak üzere iki su verilir. Tek su verilecek ise süt olum devresinde tatbik edilmelidir. Sulamada tatbik edilecek husus bitkinin gelişme devresinde, yağışların yeterli olmadığı dönemlerde arpanın toprakta ihtiyacı olan suyun, sulama suyu ile karşılanmasıdır. Aşağıdaki tabloda yaklaşık olarak hububatta sulama suyu ihtiyacı görülebilir.
Hasat, Harman ve Depolanması:

Tanedeki su oranı % 14 ve altına düştüğü durumlarda arpa için hasat zamanı gelmiş demektir. Makinalı hasatta tane kayıplarının azaltılması için biçerdöver hızı, batör devri, rüzgarlık devri ve elekler iyi ayarlanmalı biçerdöverler işinin ehli operatörler tarafından kullanılmalıdır. Depolama için danedeki nem oranının düşük olmasına dikkat edilmelidir.

Kaynak: eziraatci