Rusya ekonomik krizle beraber Türkiye’den yaş meyve sebze alımını azaltınca olan üreticiye oldu. Elde kalınca tarlada mandalina portakal fiyatı 25 kuruşa kadar düştü. Ancak aracılar ve marketlerin tarifesi değişmeyince raftaki fiyatlar 2.5 TL’de kaldı.
RUSYA’da yaşanan ekonomik krizden Türkiye’deki portakal ve mandalina üreticileri de etkilendi. Ruble’nin değer kaybetmesiyle Rus toptancının zora girmesi ve Rusya pazarındaki tüketim düşüşüyle beraber narenciye ürünlerine talep azaldı. Narenciye üretiminin yükselmesinin ardından talep de gelmeyince portakal ve mandalina fiyatları tepetaklak oldu. Üretici mandalina ve portkalı 25-30 kuruştan satmaya başladı. Ancak bu düşüş tüketiciye yansımadı. Aksine hava şartları ve yol durumu gibi sebeblerle fiyatlar biraz daha yükseldi. Üreticiden 25-30 kuruşa alınan portakal ve mandalinanın market raflarındaki fiyatı 2 lirayı geçti, kalitesine ve bölgesine göre 4 TL’ye kadar ulaştı.
ALIMLAR AZALDI
Eylül ayında sezonun başlamasıyla beraber üreticilerin yüksek fiyatlardan portakal ve mandalinasını satabildiğini ifade eden Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Latif Ünal, ancak Rusya’da yaşanan ekonomik krizin derinleşmesiyle beraber narenciye ürünlerine de talebin azaldığını söyledi. Ruble’de yaşanan değer kaybının bu yıl ihracatçıyı çok zorladığını dile getiren Ünal, “Rusya ve Türkiye’de kasım ayında tüketim oranları iyi gidiyordu. Ancak aralık ayı ile beraber tüketim de azaldı. Havaların da kötü seyretmesi üreticiyi etkiledi. Tüm bunlar bir araya gelince tüccarlar alımları azalttı” dedi.
GELECEK SIKINTILI OLABİLİR
Üreticinin elinden ucuza alınan ürünün, raflarda yüksek fiyatlara satılmasıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Ünal şunları söyledi: “Şu anda üretici elindeki malı bedavaya bile verse raf fiyatları yine yüksek olacaktır. Bu mal satılacağı yere ulaşıncaya kadar masraf yapılıyor. Nakliye ve vergi gibi birçok ek maliyet üzerine biniyor. Bir de tüccarlar geçmişte aldığı ürünü hemen piyasaya vermiyor. Geçmişte yüksek fiyattan ürünü aldığı için şimdi daha ucuza satamıyor. Fiyatlar üreticide düştü diye hemen raflara yansımayabilir. Bu işle uğraşan tüccarlar da üreticiler de şu anda hayatlarından memnun değil. Şubat ve mart aylarında durum düzelmezse daha büyük sıkıntılar yaşanabilir.”
Ürünler 5-6 kez el değiştiriyor
ÜRETİCİ fiyatlarının düşmesinin sadece Rusya’daki duruma bağlanamayacağını söyleyen Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı İbrahim Yetkin de, raf fiyatları için bir kontrol mekanizması oluşması gerektiğini söyledi. Özellikle meyve ve sebzelerin 5-6 el değiştirerek tüketiciye ulaştığının altını çizen İbrahim Yetkin, “Üreticinin elinden çıkan mal aracılara geliyor. Oradan hale ulaşıyor. Aracılardan sonra halde de fiyatlar yükseliyor. Ancak asıl fiyat artışı son noktada yaşanıyor. Türkiye’deki toplam üretimde bir sıkıntı yok. Arzda bir problem var. Arz meselesi de ihracatla kapanıyordu. Bazı ülkelerde talep azalınca üretimi fazla olan malın üretici tarafında fiyatı düştü. Bu işin çözümü de üretim planlamasıdır” dedi.
Mal üreticinin elinde kaldı
RUSYA’nın ihracatın ana pazarı olduğunu ifade eden Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak, Rusya’nın AB ve ABD’ye uyguladığı ambargoların üretici ve ihracatçıda yüksek beklentiler oluşturduğunu söyledi. Bu algının yanlış yönetildiğine değinen Kavak, “Arz-talep dengesi bozuldu. Eylül’de Rusya’ya ihracat yüzde 101 arttı. Ekimde yüzde 50 arttı. İhracatçı ürünler Ruble bazında 3 ay vadeli sattı. Ancak Ruble müthiş değer kaybetti. Bu da çok etkiledi. Böylelikle ihracatçı piyasadan mal almamaya başladı. Üreticinin elinde mal kaldı. Mal kalınca da fiyatlar aşaği indi” diye konuştu.
İstanbul halinde ortalama fiyatlar (TL)
Mandalina 1.1
Mandalina (İzmir) 2.5
Portakal 1.2
Portakal (Sıkmalık) 0.9
Portakal (2.kalite) 0.5
Portakal(lüx) 3
Mersin TİCARET Borsasında mandalina portakalın ortalama fiyatları (TL)
Mandalina sandıklı 1.4
Portakal sandıklı 1.2