Besin değeri yüksek, vitamin ve mineral açısından zengin olan balığın özellikle balık yağının kalp hastalıklarından psikolojik rahatsızlıklara kadar birçok hastalığa iyi geldiği belirtildi.
Beslenme uzmanları, anne adaylarının, yaşlıların ve çocukların, daha dengeli ve sağlıklı beslenebilmeleri için haftada düzenli en az iki defa balık yemesini öneriyor. Gıda Mühendisi Görkem İstemi Kirik, balık yemenin faydalarını şöyle anlattı: “Balık, hemen her yaştan insanın yediğinde sağlık bulacağı besin kaynakları arasında yer almaktadır. Balığın faydaları içerdiği yağın özelliklerinden kaynaklanmaktadır. İçerisinde bulunan omega 3, A ve D vitamini pek çok hastalığa iyi geliyor. Balığın en belirgin özelliği kalbimize yardımcı olurken, kalp krizinin önlenmesinde de etkilidir. Yaşlanmaya karşı savaşır. Çocukların daha akıllı olmasını sağlar. Diş etleri ve dişlere oldukça yararlıdır. Kan şekerini dengeler. Depresyon ve şizofreni belirtilerini hafifletir. Zihin sağlığını korur. Afrodizyak etkisi var, doğurganlığı artırır. Balık yemek sağlıklı yaşamımızın en temel besin kaynağı olarak görülür.”
Haftada en az iki kez balık tüketilmesi gerektiğine dikkat çeken Kirik, balığın taze olup olmadığını anlamanın püf noktalarını şöyle anlattı: “Balık taze tüketilmesi gereken bir besin çünkü, avlandıktan sonra hızla tazeliğini kaybeder. Balığın tazeliğini koruyacak soğuk hava depoları olsa da balık alınırken tazeliğine dikkat etmek gerekir. Taze balığın göz bebekleri dışa doğru bombelidir. Bayat balığın göz bebekleri çökmüş gözleri mat ve donuktur. Balığın solungaçları taze balıkta kırmızı renge sahiptir. Bayat balığın solungaçları kiremit rengindedir. Taze balığın üzerine elinizi bastırıp sonrasında çektiğinizde balıkta herhangi bir iz oluşmaz. Bununla birlikte bayat balığın üzerine bastırıp elinizi çektiğinizde balık eski şekline dönmez.”
Taze balığın pullarının vücuduna yapışık olduğunu anlatan Kirik, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bundan dolayı taze balık almak isterseniz elinizi balığın üzerinde gezdirmelisiniz, pulları elinize geliyor fakat dökülmüyorsa balık tazedir. Balık satın alırken dikkat edilmesi gereken noktalardan bir tanesi de balığın kokusudur. Taze balık, hafif bir deniz kokusunun dışında herhangi bir koku taşımaz. Balık bekledikçe kokusu artacak ve ağırlaşacaktır. Balık, balık satış izni olan balıkçılardan alınmalıdır. Balık satın alırken alacağınız balığın taze olmasını istiyorsanız, sürekli alışveriş yaptığınız ve güvendiğiniz balıkçıyı tercih ediniz.”
Zonguldak’ta, vatandaşlar hem taze hem de bol balık tüketiminde diğer bölgelere göre daha avantajlı gözüküyor. Zonguldak’ta ikamet eden Şenol Çanakçı, haftada 3-4 defa evlerinde balık yenildiğini belirterek şöyle konuştu: “Sağlıklı yaşamak için et yerine balık yemeli. Ama biz maalesef balığı az türetiyoruz. Haftada en az 3 kere balık yemeliyiz. Türkiye’de balık çok az tercih ediliyor. Hatta bir yerde okumuştum; Türkiye’de yıllık kişi başına düşen balık ortalaması 8 kilo. Bence sağlıklı yaşam için balığı daha fazla tüketmeliyiz. Balık alırken, tazeliğine dikkat edilmesi gerekir. Balık bayatsa kendini belli eder. Gözünden de anlaşılır.” Balık fiyatlarının tüketimi etkilediğine dikkat çeken Mehmet Ali Aydemir de şunları söyledi: “Genelde hamsi balığını tercih ediyorum. Onun da şu an fiyatları yüksek haliyle tüketemiyoruz. Balık kırmızı ete göre daha yararlı. Beyaz etin daha sağlıklı olduğunu biliyorum. Tavuk etiyle birlikte balığın da bolca tüketilmesi gerektiğini biliyorum. Balık alınırken tazeliğine dikkat edilmeli. Balığın kendine has bir kokusu vardır. Uzun süre beklemiş balığın kokusu kötü olur.”
HANGİ AYDA HANGİ BALIK LEZZETLİDİR?
Balıkların lezzetleri cinslerine göre değişse de hangi balığın hangi ayda yenildiği de lezzet açısından önemli. Balıkların hangi aylarda lezzetli olduğu konusunda şu bilgi veriliyor:
Ocak: Uskumru, lüfer, palamut, istavrit lezzetini korur. Kefal ve hamsi tam yağlı durumdadır. Çinekop, kofana, mezgit kolayca bulunur. Tekir ve kırlangıç bolca avlanır. Barbunya, kılıç ve mercan az tutulur.
Şubat: Kalkan mevsimi başlar. Tekir bolca çıkar. Uskumru, lüfer, palamut yağını kaybetmeye başlar.
Mart: Kefal, levrek ve kalkanın en lezzetli zamanıdır. Uskumru çiroz olmaya yüz tutmuştur. Tavası ve pilakisi yapılabilir. Gümüş balığı fazlaca çıkmaya başlar.
Nisan: Kalkan yine başta gelir. Mercan, levrek, kılıç ve kırlangıç bolca çıkmaya başlar. Gümüş balığı, kefal, mezgit, berlam, tekir ve barbunya çok tutulur.
Mayıs: Levrek, barbun, tekir, iskorpit zevkle yenir.
Haziran: Balıkçılık açısından verimsizdir. Tekir, barbun, mercan, levrek gibi balıklar bulunur ancak pahalıdır.
Temmuz: Sardalya mevsimi başlar. Kolyoz, istavrit, uskumru, tava ve haşlamaya elverişlidir.
Ağustos: Çingene palamudu mevsimini açar. Sardalyanın en lezzetli zamanıdır. Yine bu ayda kılıcın tadına doyum olmaz. Kefal tavsiye edilmez.
Eylül: Sardalya ve kılıç lezzetlidir. Palamut irileşir. Lüfer bu dönem pahalıdır.
Ekim: Lüfer çok lezzetlidir. Palamut bolca çıkar.
Kasım: Uskumrunun en iyi zamanıdır. Torik akışı başlamıştır. Pisinin en nefis olduğu ay.
Aralık: Uskumru, lüfer, palamut ve torik daha da büyümüş ve lezzetlenmiştir. Hamsinin en çıtır zamanıdır. Bol miktarda tekir çıkar.
haber46