Cep telefonlarının beynimizi ve vücudumuzu nasıl etkilediğini bilmiyor olabilirsiniz ancak cep telefonlarımız gün içinde günün en aydınlık olduğu saatlerde bile ekrandaki yazıları okumamıza olanak sağlayan mavi parlak bir ışık yayar.
Işık, günün belirli bir saatine göre kapanmadığı için kullandığımız cihaz devamlı olarak ışık yaymaya devam eder. Bu olay sadece cep telefonlarında gerçekleşmiyor elbette, aynı zaman da kullandığımız dizüstü bilgisayarlar, televizyonlar ve diğer aygıtlarda bu ışığı yayıyor. Sorun şu ki, güneş ışığını taklit eden bu mavi parlak ışık geceleri dahi beynimizin gündüzmüş gibi algılamasına ve öyle davranmasına neden oluyor. Bu durumda beynimizin uykuya neden olan melatonin hormonunun önlenmesine ve bu nedenle de uykuya dalmamızı engelliyor. Bundan dolayı da uzmanlar, yatmadan en az 2 saat önce bu ışığı yayan tüm cihazları kapatmamızı tavsiye ediyor.
Melatonin, beyninizde uykuya dalmadan birkaç saat önce “beyin epifizi” olarak adlandırılan küçük bir organ tarafından serbest bırakılır. İnsanların uyanık kalmasını sağlayan, mobil cihazlar tarafından yayılan mavi ışık sayesinde bilim, melanopsin adlı fotoreseptörün keşfedilmesine yol açtı. Görüş açımızı oluşturan çeşitli koni ve çubuklara uzun zamandır aşina olsak da, Melanopsin son zamanlarda mavi ışığa duyarlı retinal ganglion hücrelerinde keşfedildi. O zamandan beri, deneysel araştırmalar, yatmadan önce mobil cihazları kullanan ortalama bir kişinin uykuda dalma güçlüğü yaşayabileceğini buldu.
Mavi ışığın etkisi çocuklar için çok daha önemlidir. Çocuklar yetişkinlere göre bu ışığı karşı daha savunmasızlardır. Çocuklara yatmadan önce televizyonda, cep telefonunda ya da tablet de açılan bir çizgi film çocuğun bir iki saat daha uyanık kalmasına bu sebeple de sabah zor uyanmasına neden olur.
Mavi Işık Tek Endişe Değildir
Kolombiya Üniversitesi Fizyoloji ve Hücresel Biyofizik Bölümü’nden Dr. Martin Blank, Birleşmiş Milletler’e, cep telefonları ve WiFi gibi çeşitli elektromanyetik yayıcı cihazlarla ilgili tehlikeler konusunda uluslararası çağrı yapan bir grup bilim insanına katıldı. Bu cihazların kanserle olan bağlantıları da dahil olmak üzere birçok kaygısı var. Bir çocuğun beyninin bir erişkinin beynine göre radyasyonu dört katına kadar daha fazla emdiği bilinmesine rağmen bugün çocuklar bu cihazlarla yetişiyorlar.
Ekranlarımıza duyduğumuz sevgi (daha büyük olsun, daha canlı olsun, OLED olsun, Full HD olsun gibi) bugün çok büyük bir problem. Çin’de, ekran bağımlılığı aslında bir klinik bozukluk olarak düşünülür ve sonuç olarak, ekranlara bağımlı gençlerin tüm cihazlardan tamamen izole edildiği bir dizi rehabilitasyon merkezi kurulmuştur.
Ne Yapmalıyız?
Yapabileceğiniz ilk şey yatmadan önce ekran zamanınızı sınırlandırmak, uykuya dalmayı planlamadan önce en az iki saat tüm ekranları kapatmaktır.
Bilgisayar, cep telefonları ve tabletler için gün ışığına göre cihazınızın ışığının kısılmasını ve açılmasını sağlayan uygulamalar (f.lux gibi) ve programlar kullanabilirsiniz.
Aşağıdaki videoların durumun özetini izleyebilirsiniz.
Kaynak: Cep telefonu ışığı beynimizi ve vücudumuzu nasıl etkiliyor?
