Yaz döneminde üreticinin kabusu olan Tuta Absoluta’ya (domates güvesi) yönelik uyarıların hemen ardından 10 bin 500 dekar alanda yılda 120 bin ton domates hasadı yapılan Antalya Gazipaşa’da Tuta’nın ortaya çıkması, gözleri yeniden bu zararlıya çevirdi.
Domateste bu yıl yeniden kabusa dönüşen Tuta Absoluta zararlısı örtüaltı üretim döneminde büyük zarara yol açmaya devam ediyor. Darbeleri nedeniyle 1 kasa domatesin 1 liraya kadar fiyatının düşmesine neden olan Tuta’dan korunan kaliteli domatesin fiyatı ise tam tersine yüksek oranda seyrediyor.
Havaların ısınmasıyla birlikte üreme hızı da artan zararlıya karşı yaz dönemi üretiminde daha büyük tehlike bekleniyor. Türkiye’de ilk olarak 2009’da Urla’nın Yağcılar Köyü ve Çanakkale’nin Batıkova köylerinde rastlanılan ve aynı yılın sonbaharında da örtüaltı domates üretiminin en çok yapıldığı Antalya’da Kaş İlçesi’nde görülen, Güney Amerika kökenli bir zararlı olan Tuta Absoluta (domates güvesi), bu yaz döneminde de domates üreticisinin kabusu oldu. Tuta Absoluta’ya yönelik uyarıların hemen ardından 10 bin 500 dekar alanda yılda 120 bin ton domates hasadı yapılan Antalya Gazipaşa’da ortaya çıkması, gözleri yeniden bu zararlıya çevirdi.
Tuta Absoluta’nın ürün üzerindeki tahribatına dikkati çeken SDÜ Ziraat Fakültesi’nden Prof. Dr. İsmail Karaca, bu zararlının bir dişisinin, yaklaşık 1 aylık ömründe 250 yumurta bırakabildiğini kaydetti. Prof. Dr. Karaca, 250 yumurtanın yarısı dişi kabul edilirse 1 yılda bu rakamın 29’un yanına 24 sıfır konularak oluşan 29 oktilyona ulaşabileceğini söyledi. Prof. Dr. Karaca, “125 dişinin bıraktığı 250’şer yumurta ve bunların yine aynı şekilde ürediğini hesap edersek, karşımıza bin, milyon, milyar, katrilyon, kentilyon, seksilyon, septilyon sonra 24 sıfırın eklendiği oktilyon rakamı çıkıyor. Ancak zararlının bu rakama ulaşması mümkün değil. Çevrenin taşıma kapasitesi var ve bunu da canlı ve cansız etmenler kontrol eder. Aksi takdirde dünyada domates yeme şansımız yok” dedi.
Tuta’nın çok ciddiye alınması gereken bir zararlı olduğunu aktaran Prof. Dr. Karaca, “Baskı altında tutmak zorundayız. bugün üretim alanlarında yaklaşık yüzde 30 civarında ürün kaybına yol açtığından söz ediliyor, ancak bazı yerlerde bu zarar yüzde 100’e kadar da ulaşabiliyor” diye konuştu.
1000 METRE RAKIMA KADAR GÖRÜLÜYOR
Tuta Absoluta’nın çok hızla çoğalan ve farklı ekolojik koşullarda yaşayan bir zararlı olduğu uyarısında bulunan Ziraat Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Vahap Tuncer ise 1000 metre rakıma kadar neslini sürdürebilen bir tür olduğunu söyledi. Yılda 10- 12 nesil veren zararlıdan sadece bir dişinin bir yılda yüz binlerce böceğe sebep olacağını belirten Tuncer, zararlıyla mücadelede tek başına zirai ilaç kullanılmaması, seraların modern seralara dönüştürülmesi, entegre mücadele kapsamında biyolojik yöntemleri önerdi. Vahap Tuncer, zararlıyla mücadelede üremenin önlenmesi için erkeklerin cinsel çekici tuzaklarla yakalanarak imha edilmesi yönteminin kullanıldığı ve yaygınlaştırılması gerektiği önerisinde bulundu.
Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)
Kaynak: Milliyet