‘Dünyanın en pahalı bitkisi’ olarak bilinen ve kozmetik, ilaç, gıda gibi birçok alanda kullanılabilen safranın Türkiye’deki çeşidi, Eskişehir’deki Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünün çalışmaları sonucu dünyada bu alanda tescili sağlanan ilk alt tür oldu.
Ağırlığının 100 bin katı kadar sıvıyı sarıya boyayabilen, dünyada 3 bin 500 yıllık geçmişe sahip olan ve uğruna savaşların yapıldığı safran, Türkiye’de 1400’lü yıllardan itibaren üretilmeye başlandı.Daha sonra üretimi sırasındaki zahmeti nedeniyle ekim alanı daralan ve Karabük’ün Safranbolu ilçesindeki bazı köylerde yetiştirilen safranla ilgili 2002 yılında GKTAEM yani Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünü tarafından çalışma başlatıldı.
GKTAEM’de yaklaşık 12 yıl yapılan ıslah çalışmalarının ardından “Karaarslan” adı verilen safran çeşidi, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü tarafından tescil edildi.Enstitü Müdürü Sabri Çakır, 12 ilde tarımsal araştırmalar yaptıklarını belirterek, başta tahıl olmak üzere 151 çeşidi geliştirip tescil ettirdiklerini söyledi.
Safranın geliştirilmesine yönelik 2002’de başlattıkları çalışmaların ardından “Karaarslan” adı verilen çeşidin tescilini sağladıklarını anlatan Çakır, şöyle konuştu: “Safranın stigmaları (çiçeğin dişi organının ucu) özellikle tıp ve gıda sanayisinde kullanılıyor. Biz o stigmalar üzerinde çalışmalar yaptık. Şu anda bulduğumuz çeşidin dekar başına 200-300 gram stigma verimi var. Ayrıca 1,5-2 tona yakın safran soğanı elde ediyoruz. Safran bitkisinin ülkemizde geniş çaplı üretilmesi amacıyla çalışmalar yürütüyoruz. Yetiştirme tekniği konusunda da eğitim veriyoruz.”
Enstitünün Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Birim Sorumlusu İsmail Kara ise safranın dünyanın en pahalı bitkileri arasında yer aldığını vurguladı.Bu bitkinin kilogramının Safranbolu’da 20 bin liradan satıldığını dile getiren Kara, diğer bazı ülkelerde değerinin ise İran’da 8-10 bin, İspanya’da 7-8 bin, Fransa’da 42 bin lira olduğu bilgisini verdi.
“Karaarslan” çeşidinin mevcut popülasyondan daha yüksek verim sağladığını bildiren Kara, “Uluslararası tescil kurumu olan Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü tarafından 2 yıl denemeye tabi tutulduktan sonra Türkiye’nin ilk safran çeşidi tescil ettirdik. Dünyada safranda tescilli tek çeşidi olan ülke durumundayız. Yeni safran çeşitleri geliştirmeye devam edeceğiz” ifadesini kullandı.
