1. EROZYONUN TANIMI VE ÇEŞİTLERİ
1.1-Erozyonun Tanımı
Erozyon (toprak aşınımı), toprağın aşınmasını önleyen bitki örtüsünün yok edilmesi sonucu koruyucu örtüden yoksun kalan toprağın başta su ve rüzgarın etkisiyle aşınması ve bulunduğu yerden başka yerlere taşınması olayıdır.
Erozyonun başlıca nedeni, toprağı koruyan bitki örtüsünün yok olmasıdır. Arazi eğimi, toprak yapısı, yıllık yağış miktarı, iklim faktörleri, bitki örtüsü, toprak ve bitkiye yapılan çeşitli müdahaleler, erozyonun şiddetini belirleyen öğelerdir.
1.2-Yapıcı Unsurlara Göre Erozyon Çeşitleri
Özellikle ülkemizde tahribatı büyük boyutlara ulaşan su erozyonu, erozyon çeşitleri içerisinde en önemlisidir. erozyonundan sonra diğer erozyon çeşitlerini önem sırasına göre; rüzgar, çığ, heyelan, deniz dalgaları ve buzullar olarak sıralayabiliriz.
Su Erozyonu
Su erozyonu, erozyon çeşitleri içerisinde en yaygın ve en etkili olanıdır. Bunun için, toprak erozyonu denildiğinde akla su erozyonu gelmektedir. Türkiye topraklarının % 86’sında erozyon vardır. Böylece su erozyonunun etkilediği alan 66.9 milyon hektarı bulmaktadır. Yurdumuzdaki önemli can ve mal kayıpları su erozyonu sonucu meydana gelmektedir.
Rüzgar Erozyonu
Sert ve kuvvetli rüzgarla toprağın taşınması olayıdır. Rüzgar erozyonu sonucu verimli topraklar kaybolmakta, buharlaşmanın hızlanmasıyla toprak nemliliği azalmakta, bitki büyümesi yavaşlamakta, taşınan toprağın dolması sonucu ulaşım aksamaktadır. Ayrıca taşınan kum ve verimsiz toprak, üretken tarım topraklarını kaplayarak, tarım yapılamaz hale getirmektedir.
Çığlar
Çığ; genelde yüksek rakımlarda ve eğimli alanlarda, ormanlarla kaplı olmayan, pürüzsüz kayalık ve otlu satıhlarda görülür. Buralarda meydana gelen aşırı kar yağışları, kaygan satıhtan koparak aşağı kısımlara doğru hızını ve miktarını arttırarak büyük bir kar kitlesi haline gelir.
Türkiye’nin aşırı derecede ormansızlaşmış, yükseltisi yurdun diğer kısımlarına oranla daha fazla olan Kuzey- Kuzeydoğu ve Doğu Anadolu Bölgelerinde çığ olaylarına sıkça rastlanmakta, can ve mal kayıplarına neden olduğu gibi yerleşim yerlerini, yolları, turistik tesisleri ve devlet yatırımlarını tehdit etmektedir.
2. EROZYONUN NEDENLERİ
Erozyonun nedenlerini temel olarak iki bölüm halinde incelemek mümkündür. Bunlar;
* Doğal yapıdan kaynaklanan nedenler,
* Sosyal ve ekonomik nedenler olarak sıralanabilir.
2.1.Doğal Yapıdan Kaynaklanan Nedenler
Doğal yapıdan kaynaklanan nedenleri;
a. İklim
b. Topoğrafya
c. Jeolojik yapı ve toprak yapısı
d. Bitki örtüsü ve ölü örtü olarak sıralamak mümkündür.