FASULYE TARIMI
ÖNEMİ
Kuru fasulye insan beslenmesinde önemli bir bitkisel protein kaynagidir. Kuru fasulye bölgemizin ana ürünü bugday olmasindan dolayi bugday için mükemmel bir ön bitkidir. Kuru fasulye den sonra ekilen bugday da %20 lere varan verim artisi görülmektedir.
Iklim ve Toprak isteği
Fasulye sıcak iklim bitkisidir. Soğuk ortama karşı çok hassas olup 0 derecede üşür. Uygun çimlenme sıcaklığı 18-20 derece olup toprak sıcaklığının 8-10 derece olması istenir. En uygun büyüme sıcaklığı 20-25 derecedir. Büyüme devresinde 15 derecenin altında ve 35 derecenin üzerinde gelisme durur. Çiçeklenme zamaninda aşırı sıcaklardan rahatsız olur ve verim düser.
Toprak istegi olarak fasulye Tınlı, Kumlu-tınlı ve derin yapidaki organik maddece zengin toprakları sever. Tuzluluk problemi olan topraklarda yetistirilmez. Geçirgenliği zayıf ve drenaj problemi olan toprakları sevmez.
Toprak Hazırlığı
Sonbaharda sürülen tarla baharda yabancı ot durumuna göre işlenerek ekime hazır hale getirilir.Kazık köklü olan fasulyenin derinlere kök salabilmesi için toprak çok sıkıştırılmamalıdır.
Ekimi
Ekim zamanı toprak ısısı ile yakından ilgilidir. Çimlenmenin iyi olabilmesi için toprak ısısı en az 8-10 derece olmalıdır. Bundan daha yüksek sıcaklıkta tohumların çimlenme ve çıkışı daha hızlı olur. Toprak ısınmadan yapılan ekimde tohumlar toprak ısınıncaya kadar çimlenememekte ve çıkış gecikmektedir. Bölgemizde 1-15 Mayıs arası en uygun ekim zamanidir.
Ekim Pnomatik (havalı) mibzerle 45 cm sıra arası, çeşit özelliğine göre 8-10-12 cm sıra üzeri mesafe ile toprakta tav seviyesinden 5 cm derine yapılmalıdır. Tohum iriliğine göre değişmekle beraber dekara 6-10 kg tohum gerekir. Ekimden hava sıcaklığına göre 7-10 gün sonra çıkış olur.
Çıkışın tüm bitkilerde aynı zamanda olması bakım işlemleri açısından çok önemlidir bu sebeple ekimden 3 gün sonra tarlanın değişik yerlerinde tohumlarda burunlama yani ilk kökcüğün kendini gösterip göstermediği kontrol edilir. Eğer tarlanın tamamı aynı seviyede değil ve bazı tohumlar kuruda kalıp çimlenemiyorsa bir ayar çıkışın sağlanabilmesi için sulama yapılmasi gerekir. Bu işlem yapılmadığı takdirde sonradan verilen çıkış suyu önce çimlenenler ile sonradan çıkan tohumlar arasında ki gelişme farkını arttıracaktır.
Fasulyede Bakteri Aşısı
Fasulye bir baklagil bitkisi olması sebebiyle kendi azotunu kendisi üretir. Köklerinde fasulye ile birlikte ortak yaşayan bakteriler havanın azotunu alarak fasulyeye verirler. Köklerinde oluşan urlar fasulyeye ihtiyaç duydugu azotu kazandırdığı gibi kendisinden sonra gelen bitkiye de azot bırakır.
Aşılama için gölge bir yerde 100 kg fasulye tohumu 1 litre şekerli su ve 1 kg bakteri aşısı ile karıştırılmalıdır. Tohum güneş ile temas ettirmeden aynı gün ekilmelidir.
Gübreleme
Yapılacak gübreleme için öncelikle toprak tahlili yaptırılmalıdır.Fasulye bakteri aşılaması yapıldığı takdirde ilk 2-3 hafta bakteriler köklerde aktif olarak çalışmaya başlayıncaya kadar dekara 2-4 kg saf azotlu gübreleme, dekara 7-8 kg saf Fosforlu gübre ile beraber ekimde verilmelidir. Esasen topraktan 12-15 kg saf azot kaldıran Fasulye bitkisi eğer bakteri asisi yapılmamış ise geriye kalan azotlu gübre üst gübreleme olarak verilmelidir.İz elementlerden Demir ve çinkonun eksikliğine oldukça hassas olan fasulye bu elementlerin eksikliğinde gelişimini tamamlayamaz.Kloroz ile kendini gösteren bu eksiklik giderilmez ise verim düşüklüğüne sebep olur.
Yabancı ot mücadelesi ve Çapalama
Yabancı ot mücadelesi kimyasal yolla ve çapalama seklinde yürütülmelidir. Fasulye bir çapa bitkisidir.
Fasulye bitkileri 15-25 cm olduğunda kaz ayağı gibi ara çapa makineleri ile işlenmesi, hem yabancı ot mücadelesi yapılması açısından hem de toprakta bulunan kapilarite denilen buharlaşma borucuklarının kırılması açısından çok önemlidir. Eğer is gücü uygun ise makineli ara çapasından sonra sıra üzerinde kalan otların el çapası ile temizlenmesi gerekmektedir.
Sulama
Fasulye toprağındaki faydalı su azaldığı diğer bir deyişle bitkilerin kuraklığı duymaya baslayıp susuzluk belirtileri gösterdiği zaman sulanmalıdır. Fasulye çiçekli bir bitki olması sebebiyle salma su ile sulanmalıdır. Hassas olan yapraklarına ve çiçeklerine zarar verilmediği takdirde yagmurlama sulamada yapılabilir. İmkanlar elveriyorsa damla sulama tercih edilmelidir.
Hasat ve Depolama
Son zamanlarda fasulyeyi hasat eden makineler kullanılsa da hasat elle yapılır. Kuru fasulyeler hasat olgunluğuna geldiğinde alt baklalar tamamen kurumuş ve sarı rengi almıştır. Bakla içindeki fasulye taneleri beyazlaşmıştır. Üst baklaların bazıları daha yeşil iken topraktan yolunur ve kurumaya terk edilir.Kuruyarak harman vakti gelen fasulyeler patozlarda harman edilerek saplarindan ve yapraklarindan ayrilir.Bakim ve besleme sarlarina bagli olarak dekerdan 200- 400 kg verim alinir.
Hastalik ve zararlıları
Kuru fasulyede kök çürüklügü, Antraknoz, Yaprak leke hastaligi,Pas, Yaprak hale yanikligi gibi birçok mantari hastalik yaninda Bozkurt, telkurt, tohum sinegi, yesil kurt, Fasulye kapsül kurdu, Kirmizi örümcek gibi zararlilarda görülebilir. Bu hastalik ve zararlilar ile mücadele için en yakin Tarim teskilatina basvurunuz.