Fiğ (Vicia) cinsinin dünyada yetişen yaklaşık 150 türü bulunmaktadır. Fiğ türleri içerisinde tarımı en fazla yapılanı da yaygın fiğdir (Vicia sativa L.).
Yararlanılması: Yaygın fiğden genellikle münavebe bitkisi, yeşil ot, kuru ot, silo yemi ve yeşil gübre olarak yararlanılır.
İklim ve toprak istekleri: yaygın fiğin soğuğa dayanıklılığı azdır. Soğuk iklim bölgelerinde yazlık, ılıman iklim bölgelerinde ise kışlık olarak yetiştirilmektedir. Kışa dayanma gücü 8 C olup daha düşük derecelerde donmaktadır. Yaygın fiğler; nemli, ılıman iklimlerde iyi gelişme gösterirler. Sıcak ve kuraklık arttıkça gelişme çok yavaşlar.
Su tutma kapasitesi iyi olan orta ve ağır topraklar, yaygın fiğ tarımına elverişlidir. Toprak pHr17;sının nötr veya hafif alkali olması en uygunudur. Yaygın fiğ tarımına en elverişli topraklar; iyi direneli, tınlı topraklardır. Zayıf, kumlu ve kırtaban topraklarda yaygın fiğ verimi düşmektedir.
Çeşit seçimi: Kubilay 82, Cumhuriyet 99 ve Selçuk 99 yaygın fiğ çeşitleri Ege Bölgesi ve ülkemizin sahil kuşağı iklim koşullarına ve tarım sistemine uygun olarak Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilmiş ve tescil ettirilmiştir. Yüksek verimli ve erkenci olan bu çeşitlerin sertifikalı tohumluklarının kullanılması verimli bir üretimin sağlanması için önemlidir.
Ekim zamanı: İklim ve hava koşullarına bağlı olarak, Ege Bölgesi sahil koşullarında sonbaharda yağışlardan sonra Ekim ortası r11; Kasım ortasıdır.
Ekimi: Tohumları büyük olduğu için tohumları küçük olan yonca ve üçgül gibi yem bitkilerine oranla çok duyarlı bir tohum yatağı isteği yoktur. Ekim makina ile sıraya veya serpme ve elle yapılır. Serpme ekim için değişik makinalar kullanılabilir.
Tohumluk miktarı: Yaygın fiğ ot üretiminde, kışlık yalın ekimlerde artan tohumluk miktarları verimi artırır. Sıraya veya serpme ekimde olanaklar nispetinde yüksek tohumluk miktarları kullanılmalıdır. Sıraya ekimde 15 kg/da, serpme ekimde 18 kg/da tohumluk miktarı yüksek verimin yanı sıra ekonomik de olmaktadır.
Ekim derinliği 4-5 cm. olmalıdır. Adi fiğ derin ekime fazla duyarlı olmadığından hafif topraklarda 6-7 cm derinliğe kadar ekilebilir. Sıra aralarının 20 cm olması uygundur.
Gübreleme: Yaygın fiğ ot üretiminde kendinden önce pamuk gibi bir endüstri bitkisi geldiği zaman genellikle gübre uygulaması yapılmaz. Böylelikle toprakta bir önceki üründen kalan fosfor ve diğer besin elementlerinin kullanılması sağlanır. Toprak analizlerinin yapılamadığı veya ön bitkide az gübre kullanıldığı durumlarda 6-7 kg/da etkili madde fosfor (P2O5) ile, çıkıştan sonra bitkilerin daha iyi ve hızlı gelişmesini sağlamak amacı ile de dekara 2-3 kg/da etkili madde amonyum sülfatın diskaro altına verilmesi yerinde olur. Atılacak gübrelerin miktarı etkili madde yüzdelerinden hesaplanır.
Biçim zamanı: Yeşil ot üretiminde fiğ, % 25 çiçeklenme döneminden alt kısımlarda baklalar oluşuncaya kadar geçen süre içinde biçilmelidir. Yeşil ot üretiminde; genellikle % 25 çiçeklenme döneminde biçilir; kuru ot veya silaj elde edilmesi söz konusu olduğunda ise biçim için ilk baklaların tam dane doldurma dönemine kadar beklenebilir. İyi bakım koşullarında 3-3,5 ton/da yeşil ot ya da 500-700 kg/da kuru ot elde edilir.
Karışım ekim: Fiğ; ot veya silaj üretimi amacı ile yulaf, arpa ve tritikale gibi hububatlar ile karışım halinde yetiştirebilmektedir. Karışımda fiğ+hububat tohumluklarının hangi oranda kullanılması hususuna dikkat edilmesi gerekmektedir. Yapılan çalışmalarda karışıma genelde % 25-40 arasında değişen oranlarda buğdaygil konulabileceği saptanmıştır. Yaygın fiğ+tahıl karışımlarında dekara kullanılacak tohumluk miktarları yaklaşık olarak 12-13 kg adi fiğ + 5-6 kg arpa veya 2-3 kg yulaf olabilir.
Yeşil gübre olarak ekilen fiğ, dekara ortalama 400 kg organik madde, 10 kg saf azot sağlamaktadır. Bu amaçla fiğ tohumluğunun 10-12 kg/da kullanılması gerekir.
Kaynak: Zir. Müh. Akın Türkmez