Biyogüvenlik Kurulu, Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) hakkında yeni kararlar aldı. Kurul, 2 mısır ve 1 soya geninin yem amaçlı ithalatına ilişkin ithalat başvurusunu kabul ederken, 10 pamuk ve 4 kolza(kanola) geninin ithalatına ilişkin başvurunun geri çekilmesini onayladı.
Biyogüvenlik Kurulu’nun 30 Ekim 2017’de ve 4 Ocak 2018’de yaptığı iki toplantının kararları 11 Ocak tarihi itibariyle kamuoyuna açıklandı. Türkiye Biyogüvenlik Bilgi Değişim Mekanizması internet sayfasında yayınlanan kararlar özellikle yem ve bitkisel yağ sektörünü yakından ilgilendiriyor.
GDO’lu 3 Ürün Başvurusu Kabul Edildi
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği İktisadi İşletmesi (BESD-BİR), genetiği değiştirilmiş 2 mısır ve 1 soya geninin yem amaçlı ithalatı için Biyogüvenlik Kurulu’na başvurdu. Biyogüvenlik Kurulu, başvuruyu kabul ederek basitleştirilmiş işlem kapsamında değerlendirilmesine karar verdi. Biyogüvenlik Kurulu’nun 4 Ocak 2018 tarihli kararında konuyla ilgili şu bilgilere yer verildi: “Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği İktisadi İşletmesi (BESD-BİR)’nin 08 Kasım 2017 tarihli FG 72 soya çeşidi ve 28 Aralık 2017 tarihli MON87427 ve DAS-40278-9 mısır çeşitlerinin yem amaçlı kullanma başvurularının kabulüne, değerlendirme sürecinin basitleştirilmiş işlem kapsamında yürütülmesine, Oluşturulan risk değerlendirme ve sosyo-ekonomik komitelerinin görevlendirilmesine, Komite üyeliğinden zaruri nedenlerle ayrılan üyenin yerine uzman havuzundan yeni bir üyenin Kurul Başkanı tarafından atanmasına karar verilmiştir.”
Gen Sayısı 39’a Çıkacak
Biyogüvenlik Kurulu’nun başvurusunu kabul ettiği ve basitleştirilmiş işlem uyguladığı 3 yeni gene ithalat izni verilirse Türkiye’ye ithalatına izin verilen genetiği değiştirilmiş gen sayısı 39’a çıkmış olacak. Daha önce 26 mısır ve 10 soya genine ithal izni verilmiş ve bu genler yem amaçlı olarak ithal ediliyor.
GDO’lu Pamuk ve Kozla İthal Edilmeyecek
Biyogüvenlik Kurulu’nun 30 Ekim 2017 tarihli kararı ile yem amaçlı da olsa genetiği değiştirilmiş pamuk ve kolza(kanola) ithalatı yapılmayacak. Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği İktisadi İşletmesi, 11 Mayıs 2015 tarihli başvurusu ile genetiği değiştirilmiş 10 pamuk ve 4 kolza çeşidinin ithalatına izin verilmesini talep etmişti. Ancak bu güne kadar ithalat izni verilmeyen bu 14 gen için BESD-BİR başvuru talebini geri çekmek üzere Biyogüvenlik Kurulu’na başvurdu. Biyogüvenlik Kurulu, 30 Ekim 2017 tarihli toplantısında genetiği değiştirilmiş 14 çeşidin (genetiği değiştirilmiş 10 adet pamuk ve 4 adet kolza) yem amaçlı kullanımına izin verilmesi talebini geri çekilmesini kabul etti. Buna göre, yem amaçlı da olsa genetiği değiştirilmiş pamuk ve kolza ithalatı başvurusu kalmadı.
Yem Sanayicilerinin Talebi Kabul Edilmedi
Biyogüvenlik Kurulu, Türkiye Yem Sanayicileri Birliği’nin karma yemlerde GDO tespitinde şirketler hakkında suç duyurusu yapılmadan önce Biyogüvenlik Kurulu Kararı beklenmesine” ilişkin talebini “yetkimiz yok” diyerek kabul etmedi. Konuyla ilgili olarak Biyogübvenlik Kurulu Kararı’nda şu bilgiye yer verildi:” Türkiye Yem Sanayicileri Birliği’nin Biyogüvenlik Kurulu’ndan başvurusu yapılmış ancak henüz onaylanmayan GDO ürünlerinin karma yemlerde tespiti halinde savcılığa suç duyurusunda bulunmadan önce Biyogüvenlik Kurulu’nun Kararının beklenmesini öngören bir düzenlemenin yapılması talebi değerlendirilmiş ve Biyogüvenlik Kurulu’nun konu ile karar verme yetkisinin bulunmadığına karar verilmiştir.”
GDO’da Bulaşan Düzenlemesi Talebine Red
Kamuoyunda en çok tartışılan konulardan biri olan GDO bulaşanı ile ilgili yasal düzenleme talebi de Biyogüvenlik Kurulu’nda “yetkimiz yok” denilerek kabul edilmedi. Bir firamnın başvurusunu değerlendiren Kurul konuyla ilgili aldığı kararı şöyle duyurdu: “LESAFFRE firması tarafından Biyogüvenlik Kurulu’ndan GDO’suz ürün üreten ve söz konusu firmanın kontrolü dışında karşılarına çıkan ve özel sektörü, kamuyu ve adli mercileri meşgul eden GDO bulaşanı konusunun tüketici açısından risk oluşturmayan bir şekilde acil olarak çözüme kavuşturulması için mevzuatta çözüme yönelik bir düzenlemenin yapılması talebi değerlendirilmiş ve Biyogüvenlik Kurulu’nun bu konuda yasal düzenleme yapma yetkisinin bulunmadığına karar verilmiştir.”
Bitkisel Yağ Satışı
Biyogüvenlik Kurulu, Ayhan Sezer Yağ Gıda End. San. Tic. Ltd. Şirketi’nin kanola yağının gıda endüstrisi dışındaki diğer tüm sektörlerde ve alanlarda (PVC, döküm, boya, kalıp, pirinç döküm ve diğerleri) kullanılabilmesi talebi uygun görmedi.
Ak-Kim Kimya Sanayi ve Tic. A.Ş. nin epoksido soya yağı (ESBO) üretiminde genetiği değiştirilmiş soyanın işlenmesinden elde edilen soya yağının kullanılması talebi ile CHS Endüstriyel Ürünler Sanayi ve Tic. A.Ş. nin genetiği değiştirilmiş soya yağının PVC ve plastik sektöründe kullanılması talebini 30 Ekim 2017 tarihli toplantıda gündeme aldı. Toplantıdan sonra yayınlanan karar metninde bu konuyla ilgili kararın 4 Ocak 2018 tarihli Biyogüvenlik Kurulu Kararı’nda yer alacağını duyurdu. 4 Ocak tarihli karar metninde bu konu internet sitesinde tam olarak yayınlanmadığı için verilen karar anlaşılamadı. Kurul, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından, üretiminde kullanılmak üzere GD soyadan elde edilen yağı satın alan firmaları ve aldıkları yağ miktarlarını içeren listenin hazırlanarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na iletilmesi kararı aldı.
Ali Ekber YILDIRIM