Birleşmiş Milletler’in verilerine göre dünya çapında her yıl üretilen gıdanın üçte biri israf ediliyor. Bu miktar dünya çapında açlık çeken yaklaşık bir milyar kişiyi dört kez doyurmaya yeterli.
Caroline Hepker
BBC World Business Report
“Gıda Ferrari kadar pahalı olsaydı, cilalar ve çok iyi bakardık. Bunun yerine çok çok büyük miktarda gıdayı israf ediyoruz”
Bunlar, BM Gıda ve Tarım Örgütü FAO’nun gıda israfıyla nasıl başa çıkılabileceği konusunda tavsiyelerde bulunan bağımsız uzmanlar heyetinin başkanlığını yapan Prof. Per Pinstrup-Andersen’in sözleri.
ABD’de üretilen gıdanın yüzde 40’ı hiç yenmiyor. Avrupa’da ise her yıl 100 milyon ton gıda çöpe gidiyor.
Ama buna karşın dünyada neredeyse bir milyar kişi açlık çekiyor.
‘Üçte biri çöpe gidiyor’
FAO’nun en iyimser tahminlerine göre üretilen gıdanın üçte biri yenmeden önce ya kaybediliyor ya da israf ediliyor.
Andersen ve ekibinin son yayımladığı raporda gıdanın dünyanın farklı bölgelerinde farklı nedenlerle israf edildiği, bu nedenle çözümlerin de yerel olması gerektiği vurgulanıyor.
Chris Pawelski dört kuşaktır New York’taki Orange County bölgesinde soğan yetiştiren bir aileden. Pawelski soğanları sattığı süpermarketin sadece belli büyüklük ve görünüşteki ürünü kabul ettiğini söylüyor. Pawelski yetiştirdiği tüm soğanların yenebilmesi için bir hayır kuruluşuyla çalışıyor.
Geçmişte süpermarketin reddettiği soğanlar bir tarlada çürümeye bırakılıyordu. Ancak şimdi yeterince iyi gözükmeyen fakat yenilebilir durumdaki soğanlar da tüketiciye ulaşabiliyor.
City Harvest adlı hayır kuruluşu çiftçiler, restoranlar, marketler ve üreticilerden topladıkları 21 milyon kilo gıdayı israf olmaktan kurtardıklarını söylüyor.
‘Zengin ülkeler kolay çöpe atıyor’
Zengin ülkelerde gıda israfından süpermarketler, tüketiciler ve yiyecek içecek endüstrisi sorumlu. Ama özellikle süpermarketler bu konuda birşeyler yapmaları için baskı altında.
Andersen ayrıca gıda harcamalarının toplam harcamalar içindeki oranının görece az olduğu zengin ülkelerde insanların gıdayı çöpe daha kolay atabildiğini vurguluyor.
Kalkınmakta olan ülkelerde ise mesele refah değil yoksulluk.
Üretici ve tüketici kaybediyor
Hindistan’daki sıcak havada meyve ve sebzeler çok uzun süre tezgâhta kalamıyor.
Delhi’deki meyve sebze halinde bir soğuk hava deposu var. Ancak yeterli değil. Daha iyi tarım, nakliye ve depolamaya yeterli yatırım yapılmıyor.
Bu da küçük çiftçilerin gelir kaybetmesi, yoksul tüketiciler için de daha yüksek fiyatlar demek.
FAO’nun raporunda “Herkese yetecek gıda var. Ancak bir sürü yetersizlik de” sonucuna varılıyor.
Gıda israfının çevreye zararı da büyük. Her yıl israf edilen miktardaki gıdayı üretmek için Meksika büyüklüğünde tarım arazisi gerekiyor. Bu araziyi sulamaya harcanan su, dokuz milyon kişinin ihtiyacını karşılayabilir. İsraf edilen gıda kalkınmakta olan ülkelerde üretilen sera gazının yüzde 10’unu üretiyor.
Bazı projelerle gıda israfı konusunda ilerleme kaydedilmeye çalışılıyor. Konu siyasi ve çevresel anlamda da gündemin üst sıralarında. Ancak daha yapılması gereken çok iş var. Prof Anders de “İsraf edilen gıdanın miktarını tam olarak bilmiyoruz. Ama çok olduğunu biliyoruz” diyor.
haber365