Eti Çok Lezzetli Ve Yağ Oranı Düşük Olan Keklikler Eti Ve Yumurtaları İçin Yetiştirilirler. Kekliklerin Karakterize Özellikleri Nelerdir? Nasıl Yetiştirilirler? Hangi Alanlarda Pazarlanırlar? İlk Defa Üretim Yapacakların Ortalama Bin Keklikle Yetiştiriciliğe Başlaması Tavsiye Edilir?
Keklik, evcil ve yabani hayatta 14 alt türü olan, önemli bir ticari potansiyele sahip süs kuşlarından biridir. Avcılık, et üretimi ve yumurtası için beslenen kekliklerin eti çok lezzetli ve yağ oranı düşüktür. Beslenme ve yetiştirme kolaylığından dolayı süs kuşu yetiştiriciliğine başlamak isteyenler için uygun bir kuştur. ABD, Fransa, İspanya, Macaristan ve Çekoslavakya gibi birçok ülkede keklik üretilmekte ve bu üretilen hayvanlar özel avlaklarda avlandırılmaktadır. Ülkemizin ekolojik şartları av alanları kurulması için uygun olup yurdumuzda bu avlaklardan sadece Nazilli-Alamut köyünde vardır. A.B.D.’ ne 1951 yılında İzmir’den keklik götürülmüş ve 4 ayrı bölgeye (New Mexico, Arizona, Utah ve Nevada eyaletleri) salınarak adaptasyon çalışmaları yapılmış ve o bölgede bu keklikler ”Türk kekliği” (Alectoris graeca kleini) olarak avlandırılmıştır. Türkiye’de en yaygın olarak bulunanı kınalı kekliktir. 5-10 yıl öncesine kadar yabani hayatta keklikler sürüler halinde bulunurken, bugün sayıları azalmış, avcılar avlayacak keklik bulamaz hale gelmiştir. Özellikle bilinçsiz avlanma ve tarımda verimi artırmak için kullanılan kimyasallar nedeniyle tabii dengenin bozulmasının tabii keklik populasyonlarının yok olmasına sebebiyet verdiği düşünülmektedir.
Eti ve yumurtası için beslenen kekliklerin eti çok lezzetli ve yağ oranı düşüktür. Türkiye’de Nazilli, Alamut ve Çatalca Durusu’ da kurulan özel avlaklarda keklik yetiştirilmektedir. Kınalı keklik, Gül keklik, Kum kekliği ve Taş kekliği yurdumuzda çok az sayıdadır. Ülkemizde en çok görünen kınalı keklik 33 cm boyunda, 550-600 gram ağırlığında, 13 cm uzunluğunda kuyruklu, kanatları siyah şeritli kül kurusu renkte, boynu kolye benzeri tüylü, vücudu koyu krem renkte gagası ve ayakları kırmızı renkli bir kuş türüdür. Erkekleri 600 gram dişileri 550 gram civarındadır. Erkeklerinin ayaklarında mahmuz vardır. Dişiler 4 aylıkken yumurtlamaya başlar. Mart ve Haziran ayları arasında günde bir adet yumurta yapar. Yumurtası 15 gram ağırlığındadır. Yumurtlama yaz ortasına kadar uzatılmak istenilirse 10 voltluk ampul ile 16 saat ışıklandırma yapılabilir.
Kekliklerin Fiziksel Özellikleri
Keklik dolgun vücut yapılı, kısa kuyruklu, yuvarlak kanatlı ve gagaları yem almaya uygun şekilde olup bıldırcından daha iri, sülünden daha küçüktür. Kınalı kekliklerin alnında başlayan karakteristik siyah bant şeklindeki çizgi gözlere ve oradan boynun alt kısımlarına kadar iner. Olgun yaştaki kekliklerin göğüs, sırt, ve kanatları kül grisi renkte olup, yanda çubuk şeklinde siyah çizgiler vardır. Gaga, ayak ve bacaklar kırmızı renkte olup, kınalı keklikler isimlerini bu renklerden almışlardır. Palazların dış uçucu telekleri farklı renk ve şekilde olup, bu telekler beneklidir. Dıştaki iki uçuş teleği ikinci yılın sonuna kadar dökülmez.
Erkekler 550-650 gr ergin ağırlığa sahiptirler. Ergin dişiler ise erkeklerden %10 daha hafiftir. Erkek ve dişiler aynı tüy renginde olup, olgunlaşma başlayınca erkekler mahmuzlarından tanınır. Erkeklerin mahmuzları dişilerinkinden daha büyüktür. Mahmuzlara bakılarak cinsiyet tayini yapılabileceği gibi, kesin cinsiyet ayrımı kloakaya bakılarak da yapılabilir.
Kekliklerin Bakımı ve Beslenmesi
Keklikler kafes sistemiyle yetiştirmeye uygun olup, ikili, üçlü ve daha büyük koloniler halinde bulundurulabilir. En iyi döllülük oranı daha küçük gruplarda elde edilir. Özel yetiştirmelerde 3 dişiye 1 erkek hesap edilir. Yumurtlama sezonundan önce döllülükten emin olabilmek için damızlık sürü seçimi kış sonunda yapılmalıdır. Dişi keklikler Nisan ve Mayıs aylarında yumurtlamaya başlar ve yaz ortalarına kadar devam ederler. Yumurtlama süresi günlük 16 saat ışıklandırma ile uzatılabilir. Her dişi sezonda 30-50 yumurta yumurtlayabilir. Yumurtaların günde en az 2 kez toplanmalıdır. Çünkü entansif şartlarda yetiştirilen kekliklerde, yumurtaları kırmaya yönelik davranışlara çok sık rastlanır. Keklikler genel olarak, kendi yumurtaları üzerine yatmaz, bundan dolayı yumurtaların toplanıp bir kuluçka makinesine konulması gerekir. Keklik yumurtaları, gurk olmuş küçük cüsseli tavukların altına konarak da civciv çıkarılabilir. Kuluçka süresi 24 gündür.
Keklikler kanibalizme meyillidir, bu yüzden aşırı kalabalık büyütülmemelidir.
Keklik civcivleri çabuk büyür ve büyütmek kolaydır. Civcivler çok aktif olup büyütme bölgelerinde küçük bölmelerin olması iyidir. Büyütme bölgesindeki ilk ısı 33oC olmalı ve bu ısı 3 günde 1oC azaltılarak 21oC’de sabitlenir. 6 haftalık yaşta büyütme bölümünden çıkarılmalıdır. Bu dönemde kekliklere hindi başlangıç yemi (%28 ham proteinli), bu dönemden kesim dönemine kadar da (16-18 hafta) hindi büyütme yemi (%22 ham proteinli) verilebilir.
İlk 10 hafta içinde her 100 civciv için 1m. uzunlukta bir yemlik ve sürekli su bulundurulmalı ve suluklar derin olmamalıdır.
Keklikler için gerekli yer ihtiyacı yaşa bağlı olarak değişmekte olup ilk 10 haftada 600cm2’lik alan bir keklik www.etarim.net için yeterli iken bu yaştan sonra 18-20. haftaya kadar 1200 cm2 alan gereklidir. 3m. genişliğinde, 2m. derinliğinde, 2m. yüksekliğinde kapalı bir alanda 15 çift damızlık keklik başarılı bir şekilde yetiştirilebilir.
Kuluçka
Bir dişi bir erkek şeklinde çiftleştirme yapılabildiği gibi üç dişi bir erkek şeklinde de yapılabilir. Yumurtalar kuluçka makinesine konarak üretim yapılır. Ancak çiftleşmeden 2-3 hafta sonra toplanan yumurtalar kuluçka makinesine konursa çıkan civciv sayısı yüksek olur. Civcivler 24 gün sonra çıkmaya başlar.
Dezenfekte edilerek makineye konulan yumurtalar gelişme kısmında 21 gün, çıkış kısmında 3 gün kalırlar. Yumurtaların makinede günde en az 4 kez çevrilmesi gerekir.
Kuluçka makinesinin ısı ve rutubeti ne kadar olmalıdır?
Kuluçka makinesinin ısısı 21. güne kadar 37.6 derece rutubeti ise yüzde 59, 21 günden 24. güne kadar ısı 36.5 derece ve rutubet yüzde 69 olmalıdır.
Keklik yumurtalarında civciv çıkma oranı yüzde 90 gibi yüksek bir değerdedir.
Keklik civcivlerinin bakımı ve beslenmeleri nasıl olmalıdır?
Civcivler tabanı ayaklarına zarar vermeyecek ince tellerle kaplı ve çok katlı ana makinelerde yada yerde bakım ve beslenmeleri yapılır. Bunlar için özel kafes yapmaya gerek yoktur. Ana makinenin ısısı ilk günler 33 derece olmalı ve her gün 1 derece azaltarak 21 dereceye kadar indirmeli ve bu derecenin altına düşmemelidir. Hayvanların birbirlerini gagalamamaları için gagaları kesilmeli, ışık azaltılmalı ve yeşil ot verilmelidir. Keklik civcivlerine yem fabrikalarında yapılan yüzde 30 proteinli yem verilir. Yoksa hindi yemi de verilebilir. Ergin hale gelince yüzde 24 proteinli yem verilir.
Bir keklik haftada 300 gram yem tüketir. 18 haftalık oluncaya kadar 3600 gram yem tüketir ve bu süre sonunda ağırlığı 600 gram gelir.
Barınakları
Keklikler büyük sürüler halinde de yetiştirilebilir. 14 çift keklik için 3 metre genişlikte, 2 metre yükseklikte kafesler yeterli olur. Eğer keklik sayısını daha da artırmak istersek bu boyutlar göz önüne alınarak kafesler daha da büyütülebilir. Bu kafeslerin içinde 100 keklik için 1 metre uzunluğunda yemlik, 4,5 litre su alan 3 adet suluk yeterli olur.
Tilki, kedi, köpek ve sansar gibi hayvanlar kekliklerin en büyük düşmanlarıdır. Bu gibi hayvanlardan ve karga, serçe gibi kuşlardan korumak için kafeslerin etrafı ince tellerle çevrilir. Kekliklerin nesillerinin tükenmemesini sağlamak ve sayılarını artırmak için avlanmanın bilinçli bir şekilde yapılarak yetiştiriciliğine yönelmek gerekmektedir.
Kaynak: www.etarim.net