2009-2010 DÖNEMİNDE, SEBZE ÜRETİMİ 282.452 BİN TON AZALARAK 24,8 MİLYON TON DÜZEYİNDE GERİLEDİ. KİŞİ BAŞINA SEBZE TÜKETİMİ 10 KG DÜŞERKEN, TÜRKİYE’NİN SEBZEDE KENDİ KENDİNE YETERLİLİK ORANI 1 PUAN ARTARAK 107,95’E ÇIKTI. 2,9 MİLYON TON SEBZE, ÜRETİM VE TÜKETİM AŞAMASINDA HEBA OLDU ÜRETİMİN, YÜZDE 7,38’İ İHRAC EDİLDİ
Türkiye’de 2009/2010 döneminde sebze üretimi, bir önceki döneme göre 282 bin 452 ton azalarak 24 milyon 847 bin 679 tona geriledi.
Kişi başına sebze tüketimi, önceki döneme göre 10 kilo düşerken, Türkiye’nin sebzede yeterlilik derecesi 1 puan artarak 107,95’e çıktı. Toplam 2,9 milyon ton sebze ise üretim ve tüketim aşamasında heba oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2009/2010 dönemi bitkisel üretim denge tablolarını açıkladı. Buna göre, Türkiye’de, 2008/2009 döneminde 25 milyon 130,1 bin ton olan sebze üretimi, 2009/2010 döneminde 24 milyon 847 bin 679 bin tona geriledi. Üretimin 707 bin 312 tonu üretim aşamasında heba oldu.
İthalat ve ihracat rakamları dikkate alınarak, 2009/2010 döneminde sebze arzı 24 milyon 198 bin ton düzeyinde gerçekleşti. Kişi başına tüketim 287,37 kilodan 277,37 kiloya gerilerken, sebzede yeterlilik derecesi yüzde 106,91’den yüzde 107,95’e çıktı.
Bir önceki döneme göre, 2009/2010 döneminde, sebze ithalatı, ihracatı artarken, heba olan, tüketime sunulamayan sebze miktarı azaldı.
Verilere göre, önceki döneme göre, 2009/2010 döneminde, sebze ithalatı, 47 bin 117 tondan 57 bin 713 tona, ihracatı 1 milyon 631,8 bin tondan 1 milyon 834,8 bin tona çıktı. Toplam sebze arzının büyük bir kısmı yurt içinde tüketilirken, sadece yüzde 7,38’lik bölümü ihraç edildi.
Üretim ve tüketim aşamasında heba olan sebze miktarı ise 3 milyon 1,1 bin tondan 2 milyon 944,3 bin tona geriledi. Üretilen sebzenin yüzde 11,84’ü heba oldu.
Söz konusu dönemde, toplam 1,8 milyon ton sebze ihracatının 812 bin tonu AB’ye yapılırken, 57 bin 713 ton sebze ithalatının 12 bin 949 tonu AB’den gerçekleştirildi.
-KİŞİ BAŞINA 113 KG DOMATES, 45 KG KARPUZ, 20 KG KAVUN TÜKETİLDİ
TÜİK verilerine göre, Türkiye’de sebzede yeterlilik oranı ortalama 107,95 iken, domateste bu oran yüzde 113,81’e çıkıyor. Yeterlilik oranı, bezelyede yüzde 84,74’e, kuru sarımakta yüzde 98,78’e düşüyor.
Verilere göre, 2009/2010 döneminde, kişi başına 113,01 kilo domates, 20,19 kilo biber, 18,99 kilo hıyar, 45,03 kilo karpuz, 20,12 kilo kavun tüketilirken, kişi başına bamya tüketimi 0,47 kiloda (470 gr), bakla tüketimi 0,54 kiloda (540 gram) kaldı.
Kendi kendine yeterlilik düzeyi yüzde 100’ün üzerinde görünmesine karşın, söz konusu dönemde, 10 bin 240 ton domates, 3 bin 358 ton karpuz, 6 bin 87 ton patlıcan ithalatı göründü.
Bezelyede yeterlilik oranı yüzde 84,7 düzeyinde olduğu için, bu dönemde 19 bin 586 ton bezelye, yeterlilik oranı yüzde 98,78 olduğu için bin 544 ton sarımsak ithal edildi. Söz konusu dönemde Türkiye’de kişi başına 0,85 kilo (850 gram) sarımsak tüketildi.
Kişi başına kuru soğan tüketimi ise 22,07 kilo ile oldukça yüksek düzeyde. Söz konusu dönemde, 1 milyon 84,6 bin ton kuru soğan üretilirken, kendine yeterlilik oranı yüzde 103,53 oldu.
Ispanak, lahana, marul, pırasa, semizotu gibi ürünlerde de kendine yeterlilik oranı yüzde 100’ün üzerinde gerçekleşmekle birlikte, 67 ton ıspanak, 834 ton marul ve 38 ton lahana ithalatı dikkati çekti.
TÜİK verilerine göre. 2008/2009 ve 2009/2010 döneminde toplam sebze denge tablosu, ton olarak şöyle:
. 2008/2009 2009/2010
. --------- ----------
ÜRETİM 25,130,131 24,847,679
ÜRETİM KAYIPLARI 717,588 707,312
ARZ=KULLANIM 24,458,920 24,198,080
ARZ
-Kullanılabilir üretim 24,412,543 24,140,367
-İthalat 47,117 57,713
--AB 12,747 12,949
KULLANIM
-Yurtiçi kullanım 22,835,267 22,363,298
--Tüketim 20,551,740 20,126,303
--Kayıplar 2,283,527 2,236,995
-İhracat 1,631,883 1,834,782
--AB 27 755,914 812,814
KİŞİ BAŞINA TÜKETİM (kg) 287,37 277,37
YETERLİLİK DERECESİ (YÜZDE) 106,91 107,95
NOT: Veriler hazırlanırken, 1 temmuz-30 haziran piyasa yılı dikkate
alınıyor.