Manisa, kavunu neden satamıyor? Kavun üretiminde dünya ikincisi olan Türkiye’nin üçte biri kadar üretim yapan İspanya, ihracatta dünya lideri oldu. Türkiye’nin en çok kavun üretimi yapılan kentinin Adana olduğuna dikkat çekilen açıklamada, 2018 yılında toplam üretimin yaklaşık yüzde 12’sinin bu kentten sağlandığı belirtiliyor. Kavun üretiminde öne çıkan diğer kentler ise Manisa, Ankara, Antalya, Denizli ve Konya.
Dünya kavun üretiminde Çin’in ardından ikinci sırada yer alan Türkiye’de yılda 1 milyon 750 bin ton kavun hasadı yapılıyor. Ancak Türkiye’nin üçte biri kadar kavun üretimiyle dünya sıralamasında 8. Olan İspanya, dünya kavun ihracatının lideri konumunda. 2016’da 444 bin ton kavun ihracından 330 milyon Dolar elde eden İspanya, dünya kavun ihracatının yüzde 20’sini tek başına gerçekleştiriyor. Türkiye’nin yıllık kavun ihracatı ise 8 bin ton civarında. Türkiye’nin kavun üretimine ilişkin bir rapor yayınlayan Ziraat Mühendisleri Odası’nın (ZMO) açıklamasına göre kavun üreticisi 2000 yılına göre ürününü kilogram başına yaklaşık 75 kuruş daha ucuza satıyor. Kavun üretiminde girdi fiyatları yükselirken, ürünün fiyatı ucuzladı. ZMO’nun açıklamasına göre 2002 yılında 1 litre mazot almak için 3,5 kilo kavun satan üretici, aynı mazotu almak için bugün 5,5 kilo kavun satmak zorunda.
KAVUNDA ÜRETİM ÇOK KAZANÇ YOK
Yerli ve milli kavramlarını dilinden düşürmeyen AKP iktidarının uyguladığı tarım politikalarının üreticiye yansımaları hiç de yerli ve milli düzeyde değil. Dünyanın en çok kavun üreten ülkelerinin başında gelen Türkiye’deki kavun üreticileri 20 yıl öncesine göre ürününü 75 kuruş daha ucuza satıyor. Türkiye’nin kavun üretimine ilişkin bir rapor hazırlayan Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO), yaz aylarında en çok tüketilen meyvelerin başında gelen ürünle ilgili çarpıcı detayları kamuoyu ile paylaştı. Kabakgiller ailesine ait, meyveleri sevilerek tüketilen bir sebze olan kavunun Türkiye’deki yıllık kişi başına düşen tüketim miktarının 22 kilogram civarında olduğu bilgisine yer verilen ZMO’nun açıklamasında, yıllık üretimin ise 1.75 milyon ton olduğu kaydedildi.
EN FAZLA KAVUNU ADANA ÜRETİRKEN VERİMDE KONYA ÖNE ÇIKIYOR
Karpuz üretiminde olduğu gibi kavun üretiminde de ekim alanlarının azalmasına karşın üretimin arttığının görüldüğünün altı çizilen ZMO’nun açıklamasında, “Bu sevindirici bir durum olmakla birlikte, nüfus artışı göz önüne alındığında, kişi başı kavun üretimi azalmaktadır. 1961 yılında 920 bin dekar alanda kavun ekimi yapılırken, ekim alanı 2018 yılında 735 bin dekara düşmüştür. Aynı dönemde kavun üretim miktarı 1.13 milyon tondan 1.75 milyon tona çıkmıştır. Üretimdeki verimlilikten sağlanan bu artışa karşın, 1961 yılında 28 milyon olan nüfusun kişi başı kavun üretimi 40 kg iken, 2018 yılında 81 milyon olan nüfusun kişi başı kavun üretimi 22 kilograma düşmüştür” ifadelerine yer verildi.
DÜNYA KAVUN ÜRETİMİNDE ÇİN, TÜRKİYE VE İRAN ÖNDE
Dünya kavun üretiminin ise 2017 yılında 32 milyon ton olduğu kaydedilen açıklamada, bu üretimin yaklaşık yarısının Çin tarafından gerçekleştirildiğine dikkat çekilerek şöyle denildi: “Çin’de 2017 yılında 17 milyon ton kavun üretilmiştir. İran ve Türkiye, Çin’den sonra en fazla kavun üreten ülkelerdir. 2017 yılında dünyada 1.2 milyon hektar alanda kavun üretimi gerçekleştirilmiştir. Kavun ekimi yapılan alanların 490 bin hektarı, toplam kavun alanının yüzde 40’ı Çin’de bulunmaktadır. Dünya kavun verimi ortalaması 2017 yılında dekara 2.617 kg olmuştur. Aynı yıl verimin en yüksek olduğu ülkeler 3.497 kg/da ile Çin, 3.203 kg/da ile İspanya, 3.092 kg/da ile Meksika olmuştur. Aynı yıl Türkiye’nin dekara kavun verimi ise 2.219 kg olarak gerçekleşmiştir.”
TÜRKİYE’NİN KAVUN DIŞ TİCARETİ ÜRETİME GÖRE ÇOK DÜŞÜK
Türkiye’nin kavun dış ticaretinin üretim miktarı göz önüne alındığında oldukça düşük denilebilecek bir düzeyde olduğu kaydedilen açıklamada, Türkiye’nin en çok kavun ihraç ettiği ülkelerin Almanya ve Romanya olduğu ifade edildi. Buna göre Türkiye 2018 yılında 8.500 ton kavun ihracatı karşılığında 6.5 milyon Dolar ihracat geliri elde ederken ayını yıl ithal edilen kavun miktarı ise 1500 ton oldu. En fazla kavun ithalatını İran’dan yapan Türkiye, 386 bin Dolar ödedi.
ÜRETİMDE 8. OLAN İSPANYA İHRACATTA DÜNYA LİDERİ
ZMO’nun açıklamasına göre dünyada en fazla kavun ihracatı yapan ülke, toplam kavun ihracatının yüzde 20’sini tek başına gerçekleştiren İspanya. İspanya’nın 2016 yılında ihraç ettiği kavun 444 bin ton civarında. İspanya’nın 2016’daki kavun ihracatı geliri ise 330 milyon dolar civarında. Toplam büyüklüğü 1.6 milyar dolar olan dünya kavun ihracatı pazarının önemli bir kısmını İspanya elinde tutuyor. Dünyada en fazla kavun ithalatı yapan ülke ise toplam kavun ithalatının yüzde 30’unu gerçekleştiren ABD. 2016 yılındaki toplam kavun ithalatı 570 bin ton olarak gerçekleşen ABD, bunun için 475 milyon Dolar ödedi.
HOLLANDA VE ABD İTHAL ETTİĞİ KAVUNU DIŞARIYA PAZARLIYOR
Hollanda, Fransa ve İngiltere gibi ülkeler de dünyanın önde gelen kavun ithalatçıları arasında. Ancak buna rağmen Hollanda 2016’da 141.768 Dolar tutarında kavun ihracatı gerçekleştirmeyi başarmış. Bu da dünya ihracat pazarının yaklaşık 10’da birine yakın bir tutar. Dünya kavun üretiminde 7. Sırada olan ABD’nin, ihracat sıralamasında ise 5. sırada yer alması, tıpkı Hollanda gibi bu ülkenin de satın aldığı ürünleri ambalajlayıp ihraç ettiğini ortaya koyuyor.
KAVUN ÜRETİCİSİ 2000 YILINA GÖRE KİLO BAŞINA 79 KURUŞ ZARARDA
Tüm tarım ürünlerinde olduğu gibi, kavun fiyatlarının da reel olarak düşüş gösterdiğine ve çiftçilerin gelir kaybına uğradığına dikkat çekilen Ziraat Mühendisleri Odası’nın açıklamasında, şöyle denildi: “2000 yılındaki kavun fiyatı temel alınarak Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksine göre TUİK Parasal Değerleri Güncelleme Aracından yapılan hesaplamada bu durumu görmek mümkündür. Hesaplama sonucu 2018 yılında kavun fiyatının 1,79 TL olması gerekirken, TUİK Tarımsal Fiyat İstatistiklerine göre 1,05 TL’dir. Kavunun 2018 yılında 1,05 TL olan değeri; 2005 yılı temel alındığında 1,28 TL, 2010 yılı baz alındığında ise 1,40 TL olarak hesaplanmıştır.
1 LİTRE MAZOT İÇİN İKİ KAT DAHA FAZLA KAVUN SATMAK ZORUNDA
Kavun fiyatları reel olarak düşerken, girdi fiyatlarına bakıldığında durumun tersi bir sonuçla karşılaşılmaktadır. 2002 yılında 1 ton kg üre gübresi almak için 261 kg kavun satılması gerekirken, 2018 yılında 1 ton kg üre gübresi almak için 1.664 kg kavun satılması gerekmektedir. Aynı şekilde 1 ton kg DAP gübresi almak için 2002 yılında 1.256 kg kavun satılması gerekirken, 2018 yılında 2.270 kg kavun satılması gerekmektedir. Mazot açısından bakıldığında da benzer bir durum görülmektedir. 1 litre mazot almak için 2002 yılında 3,55 kg kavun satılması gerekirken, 2018 yılında 5,52 kg kavun satılması gerekmektedir.”