Aral Gölü’nün kuruması, Amazon ormanlarının azalması, ozon tabakasındaki büyüyen delik… NASA’nın yayınladığı görüntülerde yıllar içindeki tüm bu değişimler birkaç saniyede izlenebiliyor.
NASA Dünya Gözlemevi, insan eliyle doğa üzerinde yaşanan olumsuz etkileri net bir şekilde gözler önüne seren görüntüler yayımladı. Neredeyse kuruyan Aral Gölü’nden, azalan Amazon ormanlarına kadar birçok bölgeye ait yıllar içindeki değişimi gösteren fotoğraflar, gelecek için ciddi bir uyarı anlamı taşıyor.
Yörüngeden yeryüzünü gözlemleyen ve atmosfere ait ölçümler yapan uyduların elde ettiği görüntü ve veriler, küresel atmosfer sıcaklığının son yıllarda belirgin şekilde attığını gösterirken, ozon tabakasındaki deliğin de giderek büyüdüğünü ortaya koydu.
Aral Gölü neredeyse kayboldu
Kazakistan ve Özbekistan sınırında yer alan ve bir zamanlar iki nehir tarafından beslenen Aral Gölü, Sovyet Rusya’nın 1960’larda başlattığı tarım projesi sonucunda bugün neredeyse yok olmuş durumda. Geçmişte dünyanın karasal en büyük dördüncü denizi olan Aral Gölü, uzaydan bakıldığında geride sadece bir zamanlar sınırlarını belli eden çizgileri bıraktı.
Amazon ormanları halen ağaç kaybediyor
Brezilya’nın bir zamanlar 51.4 milyon dönüm yağmur ormanlarına sahip olan Rondonia bölgesi, bugün neredeyse çıplak bir arazi halini almış durumda. NASA verileri, dünyanın en büyük oksijen üretim merkezlerinden birinin 30 yıl içinde insan eliyle yok olma noktasına geldiğini gösteriyor. Verilere göre 1978’de 4200, 1988’de 30,000, 1998’de ise 53,300 kilometrekare ağaç kesildi. 2003 yılına gelindiğinde, ABD’nin Batı Virginia eyaletinden daha büyük alan kaplayan 67,764 kilometrekarelik bir alan ağaçsız kaldı.
Batı Virginia da alarm veriyor
Doğada insan eliyle yaşanan değişimler sadece Brezilya’da değil, ABD’de de yıllardır devam ediyor. Batı Virginia’daki dağlar, kömür aramak için Appalachian Dağları’nı delik deşik eden maden firmalarıyla dolu. Firmalar yerin alt katmanlarındaki kömüre ulaşmak için en kısa yolu, yani dinamitle dağların zirvesini havaya uçurmayı tercih ediyor. Dinamitle dağların tıraşlanması, biyo-çeşitliliği yok ederken, patlamalardan ortaya çıkan maddeler nehirlere karışıyor ve suların kirlenmesine neden oluyor. NASA görüntüleri, 1984-2013 arasında Appalachian Dağları’nda yaşanan değişimi gösteriyor.
Ozon tabakası hala büyük bir sorun
Ozon tabakası Güneş’ten yayılan zararlı ışınları bloke ederek insanların hayatta kalmasını sağlıyor. Veriler 1979 yılı öncesinde ozon tabakası kalınlığının 220 Dobson biriminin (ozon ölçüm birimi) altına düşmediğini gösteriyordu. Sağlıklı kabul edilen bu seviye, 1980’lerden itibaren ciddi ölçüde bozulmaya başladı. Uluslararası topluluk 1987’de ozon tabakasına zarar veren kimyasalların kullanılmasını yasakladı, ancak uydu verileri ozonun kendini onarabilmesi için halen çok uzun bir zaman gerektiğini gösteriyor. NASA görüntüleri, Antarktika üzerinde ozon tabakasındaki değişimi gösteriyor.
Sıcaklık artışı durmuyor
Bilim insanlarının 19’uncu yüzyıldan bu yana tuttuğu verileri bir araya getiren NASA, küresel atmosfer sıcaklığının 1880’den bu yana değişimini gözler önüne serdi. Küresel ısınmanın sorumlusu olarak birçok faktör ortaya atılsa da, veriler küresel atmosfer sıcaklığının sanayi devriminden bu yana belirgin bir şekilde arttığını gösteriyor.
NASA Dünya Gözlemevi’nin hazırladığı arşive bakmak isterseniz tıklayın.
Kaynak: Aljazeera