Kayboldu denilen tarihi Judea (Yahudiye) hurması yeniden yetişmeye başladı. İsrail’de bilim insanlarının Ölüdeniz yakınlarında bulunan 2 bin yıllık hurma çekirdeklerinden yetiştirdiği türü yok olmuş hurma ağacı ilk meyvelerini verdi.
Tarihi kaynaklarda tadı övülen bu hurmaların yeniden hayat bulması modern bilim mucizesi olarak değerlendiriliyor
Kudüs’teki Louis L Borick Doğal Tıp Araştırma Merkezi araştırmacılarından Sarah Sallon ve ekibi Judean çölünde Milattan Önce 1’nci yüzyılda Kral Herod tarafından inşa edilen sarayda buldukları hurma çekirdeklerinden hurma ağacı yetiştirmeyi başarmıştı.
“In these troubled times of climate change, pollution & species dying out… to bring something back to life from dormancy is so symbolic,” Dr. Sarah Sallon told @IKershner “To pollinate & produce these dates is like a beam of light in a dark time.” https://t.co/WH1dJMTq9Y
— Noga Tarnopolsky (@NTarnopolsky) September 7, 2020
Tarihi tohumlara suda ıslatıldıktan sonra çimlenmesi ve kök salmasını destekleyen hormonlar ilave edildi. Bu tohumlar bir süre sonra izole bir ortamda toprağa ekildi.
Radyokarbon testi uygulayan bilim insanları tohumların 2 bin yaşında olduğunu tespit etti.
Bu başarı karşısından heyecanını gizlemeyen Dr. Sallon , “İklim krizinin, canlı türlerin endişe verici şekilde yok olduğu bu dönemde, uyku halinden olan bir şeyi yeniden hayata döndürmek çok sembolik.” diye konuştu.
Dr. Sallon tohum yeşermesi için Kibbutz Ketura’daki Arava Çevre Araştırmaları Enstitüsü’nde Sürdürülebilir Tarım Merkezi’ni yöneten Dr. Solowey’den yardım aldı.
İsrail-Filistin Oslo barış anlaşmalarının ardından 1996 yılında kurulan enstitü, siyasi çatışmalar karşısında sınır ötesi çevresel işbirliğini ilerletmeye adandı. Enstitü Ürdünlülere, Filistinlilere, İsraillilere ve uluslararası öğrencilere akademik programlar sunuyor.
Nesli tükenen tarihi Judea hurması
Tarihi kayıtlar bölgedeki ağaçlarda yetişen hurmaların iri boyutlu, tatlı ve tıbbi amaçlı kullanıldığını gösteriyor.
Romalı yazar Büyük Plinius, Doğal Tarih isimli kitabında bölgedeki hurmalardan aşırı tatlı bir su çıkarıldığını ve bunun ballı şarap tadında olduğunu belirtiyor. Mısır hurmalarının aksine uzun süre bozulmadan kaldıkları için bu hurmalar Roma İmparatorluğu’nun değişik bölgelerine ihraç edilebiliyordu.
Judea hurmaları Milattan sonra 1’nci ve 2’nci yüzyılda bölgedeki savaşlar nedeniyle kademeli olarak yok olmuştu. Sallon Judean çölünün sıcak ve kuru havasının tohumların bozulmadan kalmasının sağladığını düşünüyor.
Judea hurmalarından önce çimlendirilen en eski tohumlar Çin’de kurumuş bir göl yatağında bulunan bin 300 yıllık lotus çiçeği tohumları olmuştu.
2012 yılında ise Rus bilim insanları Siberya’da donmuş buz tabakaları arasında bulunan 30 bin yıllık bir meyve dokusundan çiçek üretmeyi başarmıştı.
Haber Kaynağı: www.nytimes.com/2020/09/07/world/middleeast/israel-judean-dates-agriculture.html