SULAMANIN ÖNEMİ
Sulamanın önemini daha iyi anlayabilmek için suyun bitki hayatındaki önemini bilmek gerekir.
Yeryüzünde susuz bir hayat düşünülemez. Bitki ağırlığının ortalama % 90’ını su oluşturur.
Su bitkinin çimlenmesini, bitkilerin hücre, gövde, dal, yaprak gibi organlarının canlılığını sağlar. Bu canlılık ve bitkinin kendine özgü şeklini kazanması, aynı zamanda yapraklarıyla solunum yapabilmesi, suyun bitkinin damarlarında sağladığı iç basınç ile gerçekleşir.
Su bitkiye gerekli olan besin maddelerini eriterek, kökler tarafından emilmesini ve emilen besin maddelerinin bitki içerisinde taşınmasını da sağlar.
Besin maddeleri, bitkinin ihtiyacı olan organlarına veya bitkinin depo görevi yapan bölgelerine su ile taşınır.
Su, bitkiyi fazla sıcak ve soğuklardan korur. Don olduğu dönemlerde yapılan sulama da, donma sonucu dışarıya verilen enerji toprak yüzeyini bir miktar ısıtacağından don şiddeti azaltılmış olur. Sıcakta ise yaprak yüzeyinden buharlaşan su bitki bünyesindeki ısıyı dışarı vererek bitkinin serinlemesini sağlar.
Su; köke yön vererek (kökler daima suya yönelmektedir), köklerin derinliğine ve yanlara yayılmasına etki ederek, köklerin daha iyi gelişmesini sağlar.
Bitkiler topraktan aldıkları suyun çok az bir kısmını (% 02) fotosentez yapı malzemesi olarak kullanmakta geri kalanını terleme ile atmosfere vermektedir. Ancak bu lüzumsuz bir su tüketimi kabul edilmemelidir. Zira, gıda maddelerinin topraktan alınması, bu maddelerin kullanılacak yerlere taşınması, hücre faaliyetlerinin sürdürülebilmesi ve bitki organlarında iç tazyikin sağlanması için, bitki kökleriyle yaprakları arasında sürekli bir su akımına ihtiyaç vardır.
Bitki için suyun bu derecede önemli olması, sulamanın da önemini ortaya çıkarmaktadır. Sulama ürünü çeşitlendirerek halkın refah düzeyinin yükselmesine, sanayiye ham madde sağlanmasına, sanayiinin gelişmesine, ihracatın artmasına doğrudan doğruya etkili olduğu gibi, artan ürünün nakliyecileri, satışı satıcıları ve beslenmeye katkıları alıcıları dolaylı olarak etkilemektedir.
SULAMA NEDİR
Bitkilerin normal gelişmesi için gerekli olan fakat doğal yollarla karşılanamayan suyun zamanında, bitkinin istediği miktarda ve uygun biçimde toprağa verilmesine sulama denir.
SULAMANIN ÖNEM KAZANMASINDA ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER NELERDİR
Sulamanın önem kazanmasına ve sulama alanlarının artırılmasına tesir eden faktörleri şöyle sıralayabiliriz:
1 . Ülkenin artan gıda ihtiyacı ve çiftçinin gelirini artırma arzusu
2. Toprağın sınırlı miktarda olması
3. Suyun üretim artışındaki etkisinin vazgeçilmez olması
4. Ticaret gübrelerinin kullanımının artması ve bunun suyla birlikte etkili olduğunun anlaşılması
5. Toprak, su, bitki, gübre ve işletmecilik gibi faktörler arasındaki münasebetlerin anlaşılması 6. Devletler tarafından çok amaca hizmet verebilecek su yapılarının tesis edilmesi
7. Sulama alet ve ekipmanlarının gelişmesi
SULAMANIN FAYDALARI NELERDİR
Sulamadan elde edilen faydalar çok yönlüdür. Şöyle ki:
1. Sulama ile birim alandan elde edilen ürün miktarı artar. Bu artış kuraklığa bağlı olarak 4-5 kat olabilir.
2. Sulama ile bir yılda birden fazla ürün alınabilmektedir. Kurak bölgelerde nadas ile iki yılda ancak bir ürün alınabildiği halde, sulanan alanlarda, sıcaklığa bağlı olarak aynı yılda birden fazla ürün alınabilmektedir.
3. Sulama ile geliri daha fazla olan bitki yetiştirilebilmektedir. Sulanmayan alanlarda yalnız birkaç ürün çeşidi ekilebildiği halde, bu bölgelerde sulama yapılınca, daha fazla gelir getiren bitkiler ekilebilmektedir ve dolayısıyla üreticinin geliri artmaktadır.
4. Sulama üretim ve gelirlerdeki dalgalanmaları önlemektedir. Tarımsal üretimde karşılaşılan problemlerden biri de verim ve dolayısıyla üretim ve gelirdeki dalgalanmalardır. Verim sulu tarımda da hava koşulları, hastalıklar ve diğer faktörlerin etkisi ile yıldan yıla değişiklikler gösterirse de, bu değişiklikler kuru tarımdaki kadar büyük oranda olmaz. Çünkü kuru tarımda verim hava şartlarına çok bağlıdır.
5. Sulama ağaçlandırmayı sağlamaktadır. Özellikle meyva ağaçları dikimi yapılmakta, kişilere ağaç zevki aşılanmaktadır.
6. Sulama orman kesiminin önüne geçmektedir. Çünkü; sulama yapılan alanlarda tesis edilmiş meyvelikler ile kavak ve söğüt ağaçları her yıl budandığından, odun ve yakacak ihtiyacı buralardan karşılanır ve orman kesiminin önüne geçilmiş olur.
7. Sulama çiftlik gübresinin yakacak (tezek) olarak kullanılmasına da engel olmaktadır. Kurak bölgelerde ahır gübresi tezek şeklinde yakacak olarak kullanılmaktadır. Sulama ile yetiştirilen ağaçlardan yakacak ihtiyacı karşılandığından, gübre toprağa verilmekte, topraktan daha fazla ve çeşitli ürün elde edilmektedir.
8. Sulama gübre kullanmayı teşvik etmektedir. Sulanan alanlarda yalnız çiftlik gübresi değil ticaret gübrelerinin kullanılması da artmaktadır. Bundan dolayı da toprakların bitki besin maddelerince zenginleşmesi ve verimin artması sağlanmaktadır.
9. Sulama hayvancılığın gelişmesin de etkili olmaktadır.Sulama ile hayvan yemi çeşidi ve verimi arttığından işletmelerdeki hayvan sayısı ve verimi de artmaktadır.
10. Sulama, işgücünün verimli kullanılmasını sağlamaktadır.
Yurdumuzda olduğu gibi tarımda çalışan nüfusun fazla olduğu ülkelerde işgücünün tam olarak değerlendirilmesi için alınan önlemlerden biri de tarımda iş yoğunluğunun artırılmasıdır. Mera hayvancılığı ve hububat tarımında fazla işgücü gerekmektedir. Sulama ile işletmede yer alan çapa bitkileri sebzecilik, meyvecilik ve hayvancılık daha yoğun işgücü gerektiren faaliyetlerdir. Böylece işgücüne yeni çalışma alanı hazırlanmış olur. İklimi müsait olan yerlerde sulama ile çift ürün alınarak iş gücü daha yoğun kullanılmış olur.
Sulama, fazla işgücünün değerlendirilmesini mümkün kıldığı gibi işçiliğin yıl içinde düzenli dağılışını da sağlar. Sulama ile tek mevsime bağlı olmayan çeşitli bitkilerin yetiştirilmesi ve hayvancılığa yer verilmesi işçiliğin yıl içinde düzenli dağılışını sağlamış olur.
11. Sulama iklimi yumuşatmaktadır. Sulama sonucu, alandaki buharlaşmalarla özellikle yaz aylarının sıcak ve kurak günlerinde havadaki nem oranı yükselmekte, sıcaklık birazda olsa azalmakta, yağış artmaktadır.
SULAMA MANGİ AMAÇLARLA VAPILIR
Tarımda sulama genel olarak.
1. Bitkilerden su ihtiyacının karşılanması
2. Toprak altı zararlılarıyla mücadele
3. Donlara karşı korunmak
4. Tuzlu ve alkali toprakların ıslahı
5 Gübreleme de bir vasıta olması için yapılmaktadır.
TÜRKİYENİN HANGİ BÖLGELERİNDE SULAMA YAPILMALIDIR:
Genel olarak ülkemizin Doğu Karadeniz bölgesi ve bazı küçük iklim adacıkları hariç her tarafında sulamaya ihtiyaç vardır. Sahil bölgelerimiz de yıllık yağış miktarı 500-750 mm. asındadır. Yağışın % 50’ye yakını kış aylarında diğer kısmı ise ilkbahar ve sonbahar aylarında olur. Yaz ayları kurak geçer. İklimin bu özelliğine göre sahil bölgelerimizde kışlık bitkilerden sulanması gerekmez. Fakat ekonomik bir verim sağlayabilmek için yazlık bitkilerin sulanması şarttır.
Yurdumuzda geniş tarım alanları bulunan Orta ve Güneydoğu Anadolu da ise yağış durumu istenildiği gibi değildir. Yıllık yağış 300-450mm olup, yağışın mevsimlere dağılışı da bitkilerin su isteklerine uygun değildir. Yağışların önemli bir bölümü kışın düşer. Sonbahar yağışları çok defa bitki çıkışını bile sağlayamayacak kadar azdır. İlkbahar yağışları da miktar olarak yetersizdir. Çok defa yağışlar sağanak halinde düşerler. zararlara sebep olurlar. Yani Orta ve Güneydoğu Anadoluda kışlık ve yazlık bitkilerin sulanmasına kesinlikle ihtiyaç vardır.
Memleketimiz tarımında sulama vazgeçilmez bir tedbir olarak daima düşünülmelidir.
SULAMADA NE GİBİ ZORLUKLARLA KARŞILAŞILMAKTADIR
Sulamanın yapılabilmesi için önce suyun temin edilmesi gerekir. Sonra bu suyun ihtiyaç mahallerine sevki için gereken tesislerin yapılması külfeti vardır. Ancak iş bununla bitmemektedir. Asıl önemli külfet, suyun uygun bir şekilde kullanılması ile toprağın daimi olarak verimli kalmasını sağlamaktır. Su gelişi güzel kullanılınca çok kere fayda yerine zarar verir. Bilgisiz sulama yüzünden yurdumuzda yüz binlerce dekar arazi tarım yapılamaz hale gelmiş veya terkedilmiştir.
Bütün bunlar: engellemenin yolu, tarımla ilgisi olan herkesin tarımsal sulamanın dayandığı genel prensipleri bilmesidir.