Uzmanlar, dünya ceviz üretiminde ilk 3 sırada yer alan Türkiye’nin önlem alınmadığı takdirde ceviz çöplüğüne dönüşebileceği uyarısında bulundu.
Türkiye’de yılda ortalama 230 bin ton ceviz üretildiğini ifade eden bilim insanları, ülkeye yasa dışı yollardan sokulan ceviz fidelerinin gelecek 10 yıl içerisinde, dikili arazileri ceviz çöplüğüne dönüştüreceğini belirtiyor. Piyasada, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının belirlediği standartlar dışında üretilen aşısız ve kalitesiz ceviz fidelerinin halka kaliteliymiş gibi sunulduğunu belirten bilim insanları, bunun sonucunda Türkiye’nin her yıl yurt dışından binlerce ton ceviz ithalatı yapmak zorunda kaldığını hatırlatıyor.
“KALİTESİZ CEVİZ FİDELERİNE BAKANLIK DUR DEMELİ”
Adını, geliştirdiği ceviz çeşitleriyle dünyaya duyuran Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Sütyemez, son yıllarda ceviz üretiminde atılım yapan Türkiye’nin, bozuk ceviz genotipleriyle ceviz yetiştiriciliğine yön verilmeye çalışıldığını söyledi. Önlem alınmazsa ülkenin ceviz çöplüğüne döneceği uyarısında bulunan Sütyemez, ceviz alanında uzun yıllar süren araştırma ve geliştirme çalışmalarının boşa gideceğini ifade ediyor.
Bozuk genotipleri ‘Çin malı ceviz’ diye nitelendiren Sütyemez, bozuk genotiplerle kurulan ceviz bahçelerinin sayısının her geçen gün arttığına dikkat çekti. Cevizde kalitenin düşeceğini vurgulayan Sütyemez şunları kaydetti: “Türkiye’de son bir yıldır çok dikkat çekici durumlar var. Ne dünya kriterlerinde, ne de Türkiye kriterlerinde ismi olmayan ceviz genotibi türlerle Türkiye ceviz yetiştiriciliğine yön verilmeye çalışılıyor. Tarım Bakanlığı yetkilileri buna dur demezse Türkiye’de ceviz yetiştiriciliği yok olacak. Ne olduğu belirsiz ceviz bitkileriyle ticari anlamda bahçe kurdurulmaya çalışılıyor. Yakın gelecekte bunların verimsiz ve kalitesiz olduğu anlaşılacak. Türkiye’de ceviz yetiştiriciliği şu ankinin çok gerilerinde olacak. 5553 sayılı kanunda, ‘Tarım Bakanlığının listesinde yer almayan ceviz üretilip, satılamaz. Böyle durumlarda kanuna göre para ve hapis cezaları vardır.’ deniliyor. Fakat şu anda Türkiye’de birkaç isim altında öyle genotipler üretilip satılıyor ki, bunların tamamı kanunun, yönetmeliğin dışında. Üstelik tüm bunlar Ankara’nın göbeğinde yapılıyor. Eğer bu ceviz genotiplerin üretilmesi, pazarlanması, dağıtılmasına dur denilmezse Türkiye yakında ceviz mezarlığına dönecek.”
“ÜLKEMİZ KAYBEDER”
Üniversitelerin uzun emekler sonucu yeni ceviz türleri geliştirdiğini kaydeden Sütyemez, KSÜ bünyesinde 17 yıllık araştırma sonucu ‘Maraş 18’, ‘Sütyemez 1’ gibi türlerin dünyanın en büyük cevizi olarak tescillendiğini anımsattı. Bakanlığın gerekli tedbirleri almaması durumunda bu emeklerin boşa gideceğine işaret eden Sütyemez, “KSÜ olarak türleri meydana getirmemiz 17 yılımızı aldı. 17 yıl tamamen bilimsel verilerle destekledik. Birisi çıkacak diyecek ki, ‘ben tohum ektim bakın bir ceviz çıkıyor.’ Siz 17 yıl uğraşacaksınız adam çıkacak 6 ayda ‘Bu ondan iyi.’ diyecek. Böyle olmayacağını herkes biliyor. Ama bunlarla insanlarımızın bahçe kurması sağlanıyor. Bunun çok büyük sakıncaları var, buna dur denilmesi gerekiyor. Yoksa Türkiye’de ceviz yetiştiriciliği şu an kinden çok daha gerilere gider. Bunda da kaybeden ülkemiz olur.” diye konuştu.
“HALK KANDIRILIYOR”
Üreticilere sanal âlemde yalan yanlış bilgiler verildiğini aktaran Sütyemez piyasada daha çok sertifikalı 5 çeşidin kullanıldığını belirtti. Aşısız fidelerin verim ve zaman kaybına yol açtığını kaydeden Sütyemez şöyle konuştu: “İnternet sitelerinden yanlış bilgiler verilerek halk kandırılıyor. Yurt içi veya yurt dışı kaynaklı fark etmiyor, ceviz tohumları ekiyorlar. Ondan çıkan bitkileri hiç aşılama yapmadan 15 ile 20 santimken şu veya bu özelliği var diye satıyorlar. Hatta internet sitelerinde öyle bilgiler veriliyor ki; kökünün 35 metreye gittiği söyleniyor. Hiçbir bitkinin hele de meyve ağacının kökü 35 metreye gitmez. 35 metreye giden kök çalışmaz. Deniliyor ki; ‘bu genotip Himalaya dağlarında Türkiye için uyarlanmış. Eksi 35 derece, artı 45 derece sıcaklığa dayanıyor.’ İnternet sitesinden verilen bilgiler tamamen afakî, pazarlama tekniği olup gerçekle alakası olmayan şeylerdir. O bilgileri okuyan bir insan bu bitki, mübarek diyor. Buna inanan insanlar ise telefon açıp sipariş ediyorlar. Bakanlık yetkilileri bu bilgi kirliliğine dur demeli. Eğer durdurulmazsa cevizde bilimsel çalışmalar duracak.”
Ceviz üreticilerini sertifikalı ürünleri tercih etmeleri konusunda uyaran Sütyemez, ceviz dikiminde Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının sitesinde yer alan fidelerin tercih edilmesi gerektiğini kaydetti.
haber365