Dünyada ABD, Hollanda ve İsrail’in öncülük ettiği ‘laboratuvar ortamında temiz et üretimi’ sektörüne Türkiye de adım atmaya hazırlanıyor.
Dünyada git gide kırmızı et üretimi ve ithalatı azalırken, belli başlı ülkeler konuyla ilgili çözümler üretmeye çalışıyor. Öyle ki önümüzdeki 30 yıl içerisinde kırmızı et ihtiyacının hamam böceklerinden alınacağı yönünde ilginç araştırmalar dahi mevcut.
Ancak son dönemde hem ABD hem de Avrupa genelinde en çok üzerinde durulan proje, laboratuvar ortamında temiz et üretilmesi fikrine dayanıyor. Yaklaşık 10 yıldır Türkiye gündeminde yer alan projeyle ilgili somut adımlar atılmaya başlandı.
Ar-Ge çalışmalarını Vehbi Koç Sağlık Ödülü sahibi Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Can Akçalı ile Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Erdem Erikçi nin yürüttüğü proje ile birlikte hayvansız temiz et üretimi konusunda önemli adımlar atılmış durumda.
Türkiye’de bu alanda ilk çalışmalardan birine imza atan biftek.co’nun kurucusu Erdem Erikçi’nin konuyla ilgili görüşleri şu şekilde:
- Tarım devrimi öncesi dünyada sadece 2.5 milyon insan yaşarken, kişi başına düşen arazi miktarı 61 kilometre kareydi. Bugün ise kişi başına 0.02 kilometrekera alan düşüyor. M.Ö 10.000 yıl öncesinde 61 kilometrekare içinde bulunabilecek, yenebilir ve besleyici niteliği olan her şeyi düşünürseniz, dünyanın insanları ve hayvanları beslemekte hiç zorlanmayacağını anlayabilirsiniz. Fakat bugün dünya zorlanıyor. Eğer yediklerimizin üretiliş şekli değişmezse yarın daha da zorlanacak.
- Protein üretimi sırasında çok ciddi kayıplar gerçekleşiyor. Zira hayvanların protein verimliliğine, yani 100 gr protein içeren yeme karşılık kaç gram protein elde edilebildiğine baktığınız zaman, yumurtada %25, sütte %24, tavuk etinde %19.6, kırmızı ette ise %3.8 olduğunu görürsünüz.
- Market raflarında bitki tabanlı et bulmak mümkün, fakat temiz etin Ar-Ge’si bir süre daha devam edecek gibi görünüyor. Bu işin öncülerinden Memphis Meat, Amerika’nın en büyük gıda firması Cargill’den 17 milyon dolarlık seri A yatırımı aldı. Yatırımcıları arasında Bill Gates ve Richard Branson gibi ünlü kişilerin bulunduğu firma, 2013 yılında 300.000 $/kg olan temiz et fiyatını yaptığı Ar-Ge faaliyetleriyle 5 yılda 3.000 $/kg’a kadar düşürdü.
- Balığı temiz et olarak üretmeyi hedefleyen Finless Food şirketi ise 3 adet yatırım firmasından gerekli yatırımı buldu. İlk ürünlerini de 2020 başlarında raflarda görebiliriz.