Türkiye’nin bitkisel üretimde kendi kendine yeterliliği yüksek

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2009-2010 dönemine ilişkin ”Meyveler, Sert Kabuklular ve İçecek Bitkileri” Bitkisel Ürün Denge Tablolarını açıkladı.

TÜİK verilerine göre, meyveler, sert kabuklular ve içecek bitkileri ürün grubunda yeterlilik derecesi en yüksek olan ürün incir.

Turunçgiller grubunda yer alan meyvelerde de kendine yeterlilik söz konusu. Turunçgiller üretiminde en düşük paya sahip greyfurtun yeterlilik derecesi yüzde 624,9 olurken, limon, mandalina ve portakalın yeterlilik dereceleri sırasıyla yüzde 262,7, yüzde 163,5 ve yüzde 110,9 olarak tahmin edildi.

Diğer meyveler grubunda yer alan, kendine yeterliliğin oldukça yüksek olduğu ürünlerden, incirin yeterlik derecesi yüzde 1192,3, kayısının yüzde 495,4, üzümün yüzde 135,9, narın yüzde 142,9 olarak tahmin edildi. Toplam arzın yüzde 51,1’ini ithalat oluşturan muz için yeterlilik derecesi yüzde 48,9 olarak gerçekleşti.

Sert kabuklu meyvelerde en yüksek yeterlilik derecesi yüzde 904,9 oranı ile fındık oldu. Sert kabuklular grubunda yer alan kendine yeterli olan diğer ürünler ise yüzde 104,6 oran ile kestane, yüzde 102,8 oranı ile antep fıstığı.

Toplam çay arzının büyük bir kısmı yurt içi tüketimden karşılanırken, yeterlilik derecesi yüzde 98,04 olarak kayıtlara geçti.

Ürün denge tabloları, tarımsal ürünlerin arz kaynaklarını ve kullanım şekillerini belirli bir referans dönem boyunca karşılaştırarak ayrıntılarıyla ortaya koyuyor. Bu tablolar tarımsal ürün piyasalarının yönetiminde karar alıcılar için sektörün yapısı ve piyasaların gelişimi hakkında analiz aracı olma işlevi görüyor.

TÜİK, ilk kez bitkisel ve hayvansal ürünler için takvim yılı esas alınarak ”Tarımsal Ürünlerde Teknik Dönüşüm Katsayıları ve Ürün Denge Tabloları 1989, 1995” adlı istatistik yayımlamıştı. EUROSTAT metodolojisi göz önünde

bulundurularak, her bir ürünün piyasa dönemi esas alınarak tarımsal üretimde önemli paya sahip 63 bitkisel ürün ile işlenmiş ürünlerden şeker için 2000/01-2004/05 piyasa yıllarına ait denge tablolarını 2007’de yayımlayan TÜİK,

2008’de ise 2005/?06, 2006/?07 piyasa yılları için toplam 44 ürünün denge tablosunu hazırlamış ve yayımlamıştı. Daha önce kitap olarak yayımlanan ürün denge tablolarının güncel bir şekilde kullanıcıya sunulmasını sağlamak amacıyla, 2007/?08 piyasa döneminden itibaren, ”Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler”, ”Sebzeler” ve ”Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri” olmak üzere üç ana ürün grubuna göre haber bülteni olarak yayımlanmaya başlanmıştı.

Belirli bir ürüne ait denge tablosu, o ürünün piyasası hakkında genel bir bilgi sunmak amacıyla, yalnızca hammadde olarak kullanılan birincil tarımsal ürünü (örneğin buğday) değil, o üründen elde edilen işlenmiş ürünleri de (örneğin

buğday nişastası, un) kapsıyor. İşlenmiş ürünlere ait dış ticaret rakamları, teknik dönüşüm katsayıları kullanılarak kendisini oluşturan birincil ürün eşdeğerine dönüştürülmekte ve böylece mamuller üretildikleri hammadde başlığı

altında toplanıyor.

TÜİK’in 2009/10 Bitkisel Ürün Denge tablolarına göre bazı ürünlerin üretim, tüketim, ithalat, ihracat, ve kendi kendine yeterlilik oranı şöyle:

     ÜRÜN              ÜRETİM (ton)     KULLANIM     İTHALAT     İHRACAT     
YETERLİLİK ORANI (yüzde)
     ---------         ------------     ---------    --------    --------    
------------------------
     İncir              244.351         242.089        3.114      219.600        
1192,3
     Fındık             500.000         498.533        3.033      392.274         
904,87
     Çilek              291.996         283.987          167       37.627         
115,21
     Kayısı             660.894         635.135        1.999      510.031         
495,43
     Kiraz              417.694         397.312           85       59.219         
117,49
     Muz                204.517         406.615      207.824            7         
 48,89
     Nar                170.963         168.368          311       50.803         
142,95
     Üzüm             4.264.720       4.155.556       14.513    1.083.986         
135,96
     Antep fıstığı       81.795          79.862          112       2.257         
102,76
     Badem               54.844          75.892       22.035        9.475         
 81,09
     Ceviz              177.298         219.047       46.004        6.383         
 81,37
     Kestane             61.697          58.255          383        2.948         
104,64
     Greyfurt           190.973         193.785        7.013      163.895         
624,87
     Limon              783.587         776.341        6.075      483.146         
262,71
     Mandalina          846.390         841.440        4.360      329.411         
163,48
     Portakal         1.689.921       1.732.155      103.071      264.088         
110,97
     Çay              1.103.340         965.966       28.127        9.405         
 98,04