Kırsal kalkınma destekleri kapsamında ilk kez, tarım, hayvancılık, ormancılık, gıda ve su ürünleri alanlarında eğitim veren önlisans veya lisans mezunu genç çiftçilere 100 bin liraya kadar hibe desteği sağlanacak. Hibe desteği pilot uygulama ile 4 ilde başlayacak.
Üniversite mezunu gençlere yönelik hibe desteğine ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı bugünkü (12 Temmuz 2019) Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
“Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Kırsal Kalkınmada Uzman Ellerin Desteklenmesine İlişkin Karar” şimdilik sadece Amasya, Düzce, İzmir ve Mardin’de uygulanacak.
Kimler yararlanabilir?
Karara göre, tarım, hayvancılık, ormancılık, gıda ve su ürünleri alanlarında eğitim veren meslek yüksekokulu veya üniversite mezunu gençler, Amasya, Düzce, İzmir ve Mardin’de köye yatırım yaptıklarında 100 bin liraya kadar hibe desteği alabilecek.
Hibe desteği herkese verilmeyecek. Karara ilişkin yayınlanacak tebliğde istenen koşullar ayrıntılı olarak yer alacak.
Hangi yatırımlar desteklenecek?
Karar kapsamında; hayvansal üretim,bitkisel üretim, su ürünleri üretimi, yöresel tarım ürünleri ile tıbbi ve aromatik bitki üretimine yönelik projeler hibe desteği ile desteklenecek. Ayrıca bu ürünlerin işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik projeler de hibe desteğinden yararlandırılacak.
Hibe tutarı ve koşulları
Cumhurbaşkanlığı Kararı’na göre, proje bütçesine oranla 100 bin TL’ye kadar hibe verilebilecek. Hibe desteğinin üst limiti 100 bin lira olacak.Proje bütçesi katma değer vergisi (KDV) hariç hazırlanacak.Hibe ödenebilmesi için hibe sözleşmesinin imzalanması ve proje yatırımının tamamlanması şart.
Kararda da belirtildiğine göre, gibi değerlendirme kriterleri sonucunda projeyi uygulamaya hak kazananlar ile hibe sözleşmesi imzalanacak.Hibe sözleşmesi, hak sahibi ile İl Tarım ve Orman Müdürü arasında imzalanacak
Köye dönüş desteklenecek
Hibe desteği uygulanacak projelerin, nüfusu yirmi binden az olan yerleşim birimleri ile 2012 yılında Büyükşehir Belediyesi Yasası’nda yapılan değişikliğin yürürlüğe girdiği 2014 yılı öncesi köy tüzel kişiliğine sahip olan ve bu Kararın yürürlük tarihi itibarıyla nüfusu yirmi binden az olan yerleşim birimlerinde olması gerekiyor.
Hibe ödemeleri Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Projesinden karşılanacak.Ziraat Bankası aracılığıyla ödenecek ve nakdi ödeme tutarının % 0,2’si oranında bankaya hizmet komisyonu ödenecek.
Karar kapsamında yapılan proje başvuruları, Tarım ve Orman Bakanlığının ilgili yıl bütçesinde yer alan ödenek çerçevesinde değerlendirilecek.
Hibe desteğinden kimler yararlanamayacak?
1-Tarım, hayvancılık, ormancılık, gıda ve su ürünleri eğitimi veren meslek yüksekokulu veya üniversite mezunu olmayan kişiler bu Karar kapsamındaki desteklemeden yararlanamayacak.
2- Hak sahipleri, bu Karar kapsamında verilecek hibe desteklerinden sadece bir kez yararlanabilecek.
3- Hayvansal üretim,bitkisel üretim, su ürünleri üretimi, yöresel tarım ürünleri ile tıbbi ve aromatik bitki üretimi,
bu ürünlerin işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik Tarım ve Orman Bakanlığı’nın diğer hibe programlarından yararlanan veya hak sahipliğine aday kişiler, bu Karar ile düzenlenen desteklemeden yararlanamayacak.
Doğru uygulanırsa başarılı olabilir
Tarım,hayvancılık,ormancılık gıda ve su ürünleri konusunda yüksekokul veya üniversite mezunu gençlerin kırsalda yatırım yapmalarını sağlamak açısından önemli bir adım. Tarımda yaşlanan nüfus ve işsiz üniversiteliler dikkate alındığında gençlerin sektöre kazandırılması gerekiyor.
Ancak, 2016 yılından bu yana uygulanan genç çiftçi projesi ve benzeri kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesine yönelik projelere bakıldığında hibelerin amacına uygun yapılamadığı ve kaynakların verimli kullanılamadığı söylenebilir.
İthalat projesine dönüşmesin
Büyük umutlarla başlatılan Genç Çiftçi Projesi kapsamında destek verilen projelerin yüzde 90’dan fazlası hayvancılıkla ilgiliydi. Yanlış uygulamalarla, hayvan ithalatını destekleyen bir projeye dönüştü. Verilen hibe desteğinin çok büyük bölümü hayvan ithalatı ile yurtdışına transfer edildi. Bu projede de benzer bir uygulama ile destek sağlananların çoğunluğu hayvancılıkla ilgili olursa hibe olarak verilen paralar hayvan ithalatına gider.Kırsala ve yatırım yapana bir yararı olmaz.
Doğru yerde, doğru zamanda,doğru projelere ve doğru kişilere kullandırılacak hibe desteği yararlı ve başarılı olur.
Bunun için iyi bir planlamayla, ihtiyaçların doğru saptanarak hibe verilmesi ve denetlenmesi çok önemli.
Genç çiftçi projesi kapsamında milyonlarca lira hibe desteği verildi sonuçta ne oldu? Bunun etkileri bile analiz edilmedi.
Devlet para dağıtmak yerine üretim yapacak,istihdam yaratacak doğru projeleri desteklemeli.
Başvuran herkese hibe verilmeyecek
Uygulama tebliği yayınlandığında hibe ile ilgili ayrıntılar daha netleşecek. Belli kriterler getirilecek. Ayrılacak kaynak tutarı,geçmişteki uygulamalara bakarak şunu söyleyebiliriz ki, gençler fazla umutlanmasın. Başvuran herkese hibe desteği verilmeyecek.
Ali Ekber YILDIRIM – İZMİR