Zirai Mücadele

Dünya nüfusunun hızla artması, yeni yerleşim alanlarının açılması, erozyon gibi doğa olaylarının sonucu tarım alanlarının azalması bitkisel üretimde verimliliğin arttırılması zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır.

Yetiştirme tekniklerinin gelişmesi, üstün verimli çeşitlerin oluşturulması, gübreleme sulama olanaklarının artması ile büyük verim artışları sağlanmıştır. Bunların yanında Zirai Mücadele tedbirlerine de uyulması gerekmektedir.

Zirai Mücadele çalışmalarında kültürel, mekanik, biyolojik ve kimyasal yöntemler kullanılmaktadır. Hastalık ve Zararlılarla mücadelede bu yöntemlerin hepsinden yararlanılmakla beraber ilaçlı mücadele en son başvurulması gereken yöntemlerden birisidir.

Zirai Mücadelede İlaç kullanımı insan, çevre, gıda güvenliği ve doğal dengeye olumsuz etkileri en aza indirilecek şekilde kontrollü, teknik talimata uygun dozlarda ve bitkinin fenolojisine uygun şekilde kullanılması gerekir.

TARIM İLAÇLARI ZİRAİ MÜCADELE İLAÇLARININ SINIFLANDIRILMASI

Zirai Mücadele İlaçları (Pestisitler) Formülasyon şekillerine göre, Etki Şekillerine göre, kullanıldıkları zararlılara göre, değişik şekillerde sınıflandırılmaktadır.

A- Formülasyon Şekillerine Göre :

1- Toz İlaçlar
2- Islanabilir Toz İlaçlar
3- Kuru Tohum İlaçları
4- Suda Çözünen Tozlar
5- Solüsyonlar veya Sulu Çözeltiler
6- Emülsiyon Konsantre İlaçlar
7- Yazlık ve Kışlık Yağlar
8- Granüller
9- Aerosoller
10- Pelletler
11- Zehirli Yemler
12- Kapsül Şekli Verilmiş Formülasyonlar
13- Gübre Karışımları
14- Akıcı Konsantreler
15- Yağ Konsantreleri
16- (ULV) Çok Düşük İlaçlamaya Uygun Formülasyonlar

A- Etki Şekillerine Göre

1-Bitkide :

a) Sistemikler
b) Yarı Sistemikler
c) Sistemik Olmayanlar

2-Zararlıda :

a) Mide Zehiri
b) Değme (Temas) Zehiri
c) Solunum (Teneffüs) Zehiri

Tarım ilaçları bu sınıflandırmaların dışında etkili madde grubuna göre de sınıflandırılmaktadır.

ZİRAİ MÜCADELE İLAÇLARINDA TOKSİSİTE

Zirai Mücadele (Pestisitler) ilaçları zararlı ve hastalıkları yok etmek amacıyla kullanılan kimyasal maddeler olması yanında hemen hemen hepsi insanlara toksiktirler. İlaçlar ve insan sağlığıyla ilgili kullanılan deyimlerin bilinmesinde yarar yardır;

Toksite: Kimyasal maddelerin vücutta zarar verebilme potansiyeli diye tanımlanabilir.

Toksik Madde: Canlı organizmaya (insan ve sıcak kanlı hayvanlara) ağız, solunum, deri ve enfeksiyon yolu ile girdiğinde normal fizyolojik ve biyokimyasal mekanizmaları bozan veya fazla miktarda canlının ölümüne sebep olan kimyasal maddelerdir.

Antidot: Kelime anlamı panzehir olup, bir zehirin etkisini tamamen gideren veya kısmen hafifleten maddedir.

Zehirlenme: Herhangi bir toksik maddenin kazaen organizmaya alınması sonucu, organizmada fizyolojik ve biyolojik dengesizlikler şeklinde ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum maddenin cinsine, vücuda alınma yeri ve şekline ve miktarına bağlı olarak Akut (Ani) Zehirlenme veya Kronik (Yavaş) Zehirlenme olarak iki ayrı şekilde görülebilir.

Pestisitlerin güvenli kullanımı için uygulanan pestisitlerin toksisiteleri hakkında bilgi sahibi olmak ilk şarttır.Zirai Mücadele ilaçları Dünyada ve Ülkemizde toksisite değerleri yönünden sınıflandırılmıştır.Bu değerler LD 50 (Deney hayvanlarında tek doz uygulamasında %50 sini öldüren doz miktarıdır.)şeklinde kullanılır ve bu değerlerin küçük olması ilacın çok zehirli olduğunu gösterir. Zehirlilik derecesi İlaç paketlerinin üzerinde amblemlerle gösterilmektedir.

ZİRAİ MÜCADELE İLAÇLARINDA KALINTI

Zirai mücadele ilaçları bitkiler üzerine püskürtüldükten sonra genellikle sıcaklık, ışık, yağış nem ve rüzgar gibi çevre faktörlerinin etkisi altında bitki üzerinden azalarak veya yok olarak zehirliliğini zaman içinde kaybederler. Dekompoze olma olarak ta adlandırılabilen bu olay zamanla artar. Belirli bir süre sonra zehirli kalıntı miktarı tolerans değeri altına düşer.Burada geçen deyimler şöyle açıklanabilir.

Kalıntı (Rezidü-Bakiye) : Kullanılan ilacın belirli süre sonra kullanıldığı yüzeyde (ortamda) kalan miktarıdır. Özellikle insan ve çevre sağlığı bakımından önemli olup, ppm ile ifade edilir.

Tolerans (maksimum rezidü miktarı): Kullanılan ilacın insan ve hayvan yiyeceği olarak tüketilen ürünler üzerinde göz yumulabilen kalıntı miktarı olup ppm veya ppb ile ifade edilir. Bu değerler üzerinde olan pestisit miktarı insan ve hayvanlar için zehirlidir.

Bekleme Süresi : Pestisitin kullanımından sonra ürünler üzerindeki kalıntı miktarının tolerans değerlerinin altına düşmesi için geçmesi gereken süreye denir.

Pestisitlerin bazıları çok az miktarda bile, canlı bünyesinde zararlı etki yaparlar. Yağ dokularında birikmek suretiyle kanser yapıcı, karaciğer yıpratıcı, böbrek fonksiyonlarını bozucu etkiler gösterirler. Bir kısmı ise vücutta birikmediği halde sinir uçlarında tahribat sonucu unutkanlık, öğrenme güçlüğü oluşturabilmesi nedeniyle çok tehlikelidir.

Bu nedenlerle zirai mücadele ilaçlarının bilinçli şekilde kullanımı, daha sonra da ürünler üzerinde ki ve çevredeki kalıntı miktarlarının incelenmesi gerekir.

Bitki üzerindeki ilaç kalıntısı, kullanılan ilacın cinsine, uygulama zamanına, çevre koşullarına, ilacın dekompoze süresine, bitki çeşidine, uygulama zamanı ile ürünün hasat edilişi arasındaki süreye ve diğer etmenlere bağlı olarak farklılık gösterir.

Zirai mücadele ilaçları uygulanmasından sonra kullanılan ilaç çeşidine göre değişen süre geçmeden hasat edilmemeli ve tüketilmemelidir. Bu bilgilerin ışığında zirai mücadele ilaçlarında bulunması gereken özellikler şöyle sıralanabilir:

-Kullanılacak hastalık ve zararlıya karşı etkili olmalı,
-Bitkiye toksik etkisi (Fitotoksite) olmamalı,
-Arılara, kuşlara ve balıklara zararı mümkün olduğunca az olmalı,
-Zararsız bozunma ürünlerine sahip olmalı,
-Ürünlerdeki kalma miktarı mümkün olduğunca az olmalı,
-İnsanlara zehirlilik açısından emniyetli olmalı,
-Ucuz olmalı.

İlaçlama ile hasat arasında geçmesi gereken süreleri gösteren tablo aşağıdadır. Bu tabloda etkili madde gruplarından bazıları yer almaktadır. İlaç etiketlerinde bu bilgiler yer almaktadır.

www.etarim.net